REFERANS: 2018- 29
ŞİKAYETÇİ: Besni Belediye Başkanı İbrahim ÖZTÜRK vekili Avukat Vedat YALÇIN
ŞİKAYET EDİLEN: Emin Soydan DOĞRU (Besni Güncel Gazetesi sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni )
ŞİKAYET KONUSU:
Besni Güncel Gazetesi’nde 02.08. 2018 tarihinde ‘Besni Belediye Başkanına şok soruşturma’ başlıklı haber yayınlanmıştır. Besni Belediye Başkanı İbrahim Öztürk’ün avukatı Vedat Yalçın 13.08.2018 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunda bu haberin yanıltıcı olduğunu; söz konusu gazete ve internet sitesinde Başkan Öztürk hakkında aşağılayıcı ve iftira niteliğinde yayın yapıldığını, tören haberlerinde bile toplu fotoğrafların Başkan Öztürk montajla çıkarılıp öyle basıldığını savunmuştur.
Şikayet başvurusunda, Besni Güncel Gazetesi ve gerek internet sitesinde, Besni Belediye Başkanı İbrahim Öztürk hakkında objektiflikten uzak, aşağılayan ve iftira niteliği taşıyan haberlere yer verilerek toplum nezdinde küçük düşürülmeye çalışıldığı ileri sürülmüştür.
Başkan Öztürk hakkında bir yıl önce yapılan şikayet üzerine İçişleri Bakanlığı’nın aldığı ‘soruşturma izni verilmemesi’ kararının yapılan itiraz üzerine Danıştay tarafından kaldırılmasını, ‘şok soruşturma’ diye sanki yeniymiş gibi abartılarak verildiği kaydedilen başvuruda şu ifadeler yer almıştır:
“Yanıltıcı haber yapılmış, soruşturma içeriğinden bahsedilirken ‘ortağı olduğu şirkete menfaat sağlamak, mevzuata ve de plana aykırı yapı ruhsatı düzenlemek’ şeklinde başlıklar ve içerik kullanılarak müvekkil hakkında gerçeği aykırı haber yapılmıştır
Oysa ki yapılan ön inceleme raporlarında vurgulandığı üzere müvekkil (Başkan Öztürk) söz konusu şirketin ortağı ve 7.12.2010 tarihinden 2014 yerel seçimlerine kadar şirket müdürü olarak görev yapmaktayken Besni Belediye Başkanı seçildikten sonra 08.08.2014 tarihinde müdürlük görevinden istifa ederek imza yetkisini devretmiş, 28.082016 tarihinde ise tamamen ortaklıktan ayrılmıştır…. Basit bir araştırmayla bu husus tespit edilebilecek olmasına rağmen ilgili gazete ve haber sitesi müvekkilin yıpratılması amacıyla ortağı olduğu şirketi kayırıyormuş tarzında haber yapılmıştır. Bahsi geçen gazete ve haber sitesinin haberde kamu yaralı gütmediği, yıpratma amacını güttüğü anlaşılmaktadır.”
Şikayetçi başvurusunda, konumu gereği toplantı ve etkinliklerde protokolde yer alan Belediye Başkanı İbrahim Öztürk’ün ismine ve fotoğrafına söz konusu gazete ve haber sitesinde yer verilmediği kaydedilerek şöyle denilmiştir:
“Toplantı ve etkinliklere katılan müvekkilin resmi montajlanarak veya kesilerek kasıtlı bir şekilde diğer kişilerden ayrılmakta ve de yapılan haberlerde toplantıya katılan protokol üyelerinin hepsinin ismine yer verilmesine rağmen müvekkilin ismine yer verilmemektedir. Yapılan bu açık ayrımcılık bile yapılan basın ve haber faaliyetlerinde kamusal amaçların ve toplumsal yararın değil müvekkilin bir şekilde aşağılanmasını amaç edindiğini çok net bir şekilde ortaya koymaktadır.”
Şikayetçi, Başkan İbrahim Öztürk’ün adının yazılmadığı ve fotoğrafının photoshop yöntemiyle gruplardan çıkarıldığına ilişkin gazete kupürlerini de başvurusuna eklemiştir.
UZLAŞMA VE DİĞER KONULAR
Şikayet başvuru yazısı, Besni Güncel Gazetesi sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni Emin Soydan Doğru’ya hem -mail, hem de posta ile ulaştırılmış, ‘alındı’ belgesi gelmiştir. Şikayet edilenin gazeteci Emin Soydan Doğru, uzlaşma istememiş, şikayetçinin iddialarına karşılık 3 sayfalık yanıt ile buna eklediği 43 sayfalık belgeyi 05.09.2018 tarihinde Basın Konseyi Genel Sekreterliği’ne ulaştırmıştır.
Şikayet edilen gazeteci verdiği yanıtta, haberin kaynağının Danıştay olduğunu belirtmiş, bununla ilgili Danıştay Birinci Daire’nin 2018/506 sayılı kararını da göndermiştir. Danıştay kararına sadık kalarak ‘Besni Belediye Başkanına şok soruşturma’ başlıklı haberi yayınladıklarını belirten şikayet edilen, kararda ‘..plan değişikliği yapmak suretiyle Belediye Başkanı İbrahim Öztürk’ün ortağı olduğu HİS Grup İnşaat Şirketi’ne menfaat sağlamak’ ifadesinin geçtiğini belirtmiş, ‘Bu ifadeler Danıştay kararındaki ifadelerdir. Bizim tarafımızdan üretilmemiştir’ demiştir. Haberde, şikayet edilenin şirket ortaklığı ile ilgili tüm ifadelerin Danıştay kararında aynen geçtiğini belirten şikayet edilen yanıtında şu ifadelere yer vermiştir:
“Ayrıca gazetemiz, web sitemiz ve şahsımla alakalı diğer bir itham da kamu yararına aykırı, toplumsal menfaat amacı gütmeyen, yıpratma politikası uygulayan ve kişileri sindirmeye yönelik bir tavır içinde olduğumuzdan bahsedilmiş. Ancak kimin kimi yıpratmaya çalıştığı, haksız davranış içinde olduğu, kamu gücünü bireyler üzerinde haksız yere kullandığını ve basına yapılanları ekte belgeleriyle takdirlerinize sunarım.”
Şikayet edilen gazeteci, ortağı olduğu reklam ajansının kiraladığı durak ve billboardlara, şikayet eden belediye başkanının seçim kampanyası sırasında afişlerini usulsüz olarak astığını, bu gazetede haber yaptıklarını belirterek, seçimi kazanan belediye başkanının kendisine ve gazetesine sindirme politikası uyguladığını ileri sürmüştür. Yanıtta bu baskılar da belgeleriyle şöyle sıralanmıştır:
* Ruhsatlı işyerine zabıta göndererek ‘ruhsatsız’ diye tutanak tutturulması.
* Belediyeye ait iki dükkanda kiracıyken 381.27 TL’lik kira borcu için icra takibi ve tahliye yapılacağına ilişkin yazı gönderilmesi.
* Şirketinin belediyeye olan 279.90 TL’lik borç için uyarı yazısı gönderilmesi.
* Şirketin işletmekte olduğu açık hava reklamcılığı sözleşmesinin 3 yıl süresi olmasına rağmen belediye tarafından tek taraflı feshedilmesi ve billboardların kepçelerle ezilerek sökülmesi.
Kendisine ve gazetesine karşı yapılanların gazeteci meslek kuruluşları tarafından kınandığına ilişkin haber kupürlerini de yanıta ekleyen, bugüne kadar hiç kimseye iftira atmadan gerçek ve objektif habercilik yaptıklarını savunan şikayet edilen yanıtında şu ifadelere de yer vermiştir:
“Ruhsatımız olduğu halde işyerimize ruhsat yok diyerek zabıtalarını gönderen, 200- 300 liralık dükkan kirası dolayısıyla belediyeye ait dükkanlardan tahliyemizi isteyen ’Gazete baronları’ diyerek tüm meslektaşlarımıza hakaret eden bir şahısla ilgili iftira niteliğinde bugüne kadar haber yapmadık. Yaptıysak neden bizimle kanun önünde hesaplaşmadı? Hukuki yollar açıktır… Benzer dükkanlarda yıllarca borcunu ödemeyenler olduğu belediye kayıtlarında mevcuttur… Basına karşı bu şekilde tutum gösteren, eziyet ve hakaret eden kişiye karşı ister istemez tepkimiz oldu. Protesto etmek ve tepki göstermek amacı ile dönem dönem ismine ve resmine gazetemizde yer vermedik. Takdir siz değerli Basın Konseyi üyelerinindir.”
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ
Şikayet konusu olayda taraflar bir ilçenin belediye başkanı ile o ilçedeki yayımlanan gazete sahibi ve genel yayın yönetmenidir. Şikayetçi, gazeteciyi kendisi hakkında ya aleyhte haber yapmak ya da yok saymakla suçlamaktadır. Şikayet edilen de şikayetçinin elindeki kamu gücünü kullanarak kendisini sindirmeye ve Besni Güncel gazetesini yok etmeye çalıştığını savunmaktadır. Şikayetçi taraf belediye başkanı olduğu için, Basın Konseyi Yüksek Kurulu sadece gazeteye yönelik etik ihlal suçlamaları açısından bir karara varılacaktır.
Küçük bir ilçede gazetecilik yapmak, hele kamu olanaklarını kullananların hedefi olarak gazeteyi yaşatabilmek kolay değildir. Şikayet edilen gönderdiği yanıtta yaşadıklarını, belediye başkanı olan şikayetçinin kendisine ve gazetesine yaptıklarını ve maruz kaldığı baskıları çarpıcı örneklerle anlatmaktadır. Bu örnekler endişe vericidir, fakat yukarıda belirtildiği üzere, Yüksek Kurul şikayetçinin davranışları açısından bir değerlendirme yapmak durumunda değildir.
Besni’de halen 3 gazete yayımlanmaktadır. Besni Güncel haftanın pazartesi ve perşembe, Besni Ekspres salı ve cuma, Yeni Bakış çarşamba günleri yayımlanmaktadır. Haftada iki kez yayımlanan gazeteler resmi ilan almakta, ancak ilan gelirleri sınırlı olduğu için yayınlarını güçlükle sürdürmektedir.
Şikayet edilenin sahibi olduğu Besni Güncel gazetesinin, şikayet eden belediye başkanının her faaliyetine, adına ve fotoğrafına yer vermek zorunluluğu yoktur. Yayın politikasını kendisi tayin eder; Basın Meslek İlkelerine uymak kaydıyla, hangi haberleri, nasıl vereceği konusundaki tercihi de okuyucusu ile kendisini ilgilendirir. İlçede iki gazete daha yayımlandığı için ‘halkın haber alma özgürlüğü’ açısından bir sorun bulunmamaktadır.
Şikayet konusu edilen ‘Besni Belediye Başkanına şok soruşturma’ haberi yargı kararına dayanmaktadır, belgelidir. Haberde yargı kararına sadık kalınmış, kullanılan ifadeler bu karar metninden alınmıştır. Bu noktada, gerçeğe aykırılık söz konusu değildir.
Soruşturmanın eski olduğu, haberin maksatlı ve abartılı yayınlandığı şikayeti de mesnetsizdir. Soruşturma önceden başlatılmış olsa da yeni bir yargı kararı söz konusudur. Bir yıl önce başladığı belirtilen soruşturma yeni gelişmeyle güncellik kazanmıştır. Ayrıca habercilikte ‘İsa’nın 2000 yıl önce çarmıha gerildiği bilinmiyor ve yeni ortaya çıkmışsa, haberdir” kuralı vardır. Bu bakımdan, haberin güncel ve kamu yararına olduğu da söylenebilir.
Bu nedenlerle, 2 Ağustos 2018 tarihli haberin yapılmasında ve verilmesinde bir etik ihlal görülmemiştir.
Diğer bir şikayet olarak, şikayetçi, protokol gereği katıldığı törenlerle ilgili Besni Güncel gazetesinin haberlerinde adının geçirilmediğini ve toplu fotoğraflardan ‘photoshop’ yöntemiyle silindiğini ve ilçenin belediye başkanı olarak yok sayıldığını, bunun meslek etiğinin ihlali olduğunu savunmaktadır. Örnek olarak da 19 Mayıs kutlamaları; Adıyaman Valisi’nin veda ziyareti; Arazi Toplulaştırma Töreni; Ak Parti milletvekillerinin teşekkür ziyareti haberlerini göstermiştir.
Şikayet başvurusu 13 Ağustos 2018 tarihinde yapılmıştır. 19 Mayıs kutlamaları (20 Mayıs) ve Adıyaman Valisi’nin veda ziyareti (8 Haziran) haberlerinin yayımlanmasının üzerinden 2 aydan fazla zaman geçtikten sonra başvurulduğundan, değerlendirme dışında bırakılmalıdır. Zira Basın Konseyi Sözleşmesi’nin 12. Maddesine göre “Şikayetler en geç başvuru tarihinden önceki iki ayı kapsayabilir.”
Gazetecinin, kendisine ve gazetesine ‘husumet’ duyduğunu söylediği ve muhalif olduğu belediye başkanının haberini ve fotoğrafını kullanmayarak tepki koyması, etik kurallar içinde kaldığı sürece bir mücadele yöntemi olarak değerlendirilmelidir. Nitekim gelişmiş ülke basınında da bunun örnekleri vardır. Almanya’nın en yüksek tirajlı gazetesi Bild, reform yasalarına karşı sert muhalefet yaptığı için dönemin Başbakanı Gerhard Schröder tarafından konulan demeç ambargosuna karşı, onunla adaş Gerhard Schröder’ler bulup her gün röportajlar yayımlamıştı.
Arazi Toplulaştırma Töreni (14 Haziran) ve Ak Partili milletvekillerinin teşekkür ziyareti (28 Haziran) haberlerinde, şikayetçinin adına ve fotoğrafına yer verilmediği görülmektedir. Teşekkür ziyareti haberinde şikayetçinin adına yer verilmemiş, fotoğrafta onun bulunmadığı bölüm kadraja alınarak kullanılmıştır.
Ancak, Arazi Toplulaştırma Töreni haberindeki toplu fotoğrafın şikayetçi belediye başkanının photoshopla silinerek basılması etik açıdan sorunludur. Belediye başkanının gazeteye yönelik tavrı ne olursa olsun, ona dair haber yaparken gazetecinin etik kurallar içinde kalması zorunludur. Başkana dair haber yapmamak meşru bir tercihken, başkanı da ilgilendiren haberlerin görselinde (okuyucuyu da yanıltacak biçimde) oynama ve değişiklik yapmak, etik ilkelere aykırıdır. Gazetecinin bir fotoğrafı, belgeyi kasıtlı olarak bozup, değiştirerek yayımlama hakkı yoktur.
Elbette elindeki kamu gücünü kendisine karşı kullandığını söylediği şikayetçiye karşı muhalefet yapmak, kendini savunmak doğal hakkıdır. Bu muhalefet, halkın çıkarlarına karşı olan icraatı eleştirmekse, temel bir görevdir. Zaten gönderdiği belgelerden bunu yaptığı ve yereldeki gazeteci derneğinin desteğini de aldığı anlaşılmaktadır. Bu destek şüphesiz ki meslek kurallarına bağlı kaldığı sürece devam edecektir.
Netice olarak;
1) Belediye Başkanının “şok soruşturma” konulu habere dair şikayetinin
“YERSİZLİĞİ”ne,
2) Toplu fotoğrafta yer alan şikayetçinin “photoshop” yöntemiyle silinerek
fotoğrafın haberde kullanılması açısından Basın Meslek İlkeleri’nin ‘Gazeteci
görevini, taşıdığı sıfatın saygınlığına gölge düşürebilecek yöntem ve
tutumlarla yapmaktan sakınır’ şeklindeki 12’nci maddesinin ihlal edildiğine ve
bu nedenle de, şikayet edilen Besne Güncel Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Emin Soydan Doğru’nun “UYARI”lmasına,
Basın Konseyi Yüksek Kurulu’nun 3 Ekim 2018 tarihindeki toplantısında OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.
İlk yorum yapan olun