BASIN KONSEYİ’NDEN, KANAL Z TELEVİZYONU’NA ‘UYARI KARARI
DOSYA NO : 2020- 24
KARAR TARİHİ : 8.07.2020
ŞİKAYET EDEN : 1- Basın Konseyi Genel Sekreterliği
2- Seyfi BOYRAZ (Elmas TV Haber Müdürü)
(İncivez Mahallesi Çaybaşı Sokak. No: 22/61 ZONGULDAK)
ŞİKAYET EDİLENLER : 1- Simge KIRLI (Kanal Z TV Genel Yayın Yönetmeni)
(Mithatpaşa Mh. Şemsi Denizer Sok. Nizam Cad. Şirin Apt. 6/4 ZONGULDAK)
2- Ali BEKTAŞ (Kozlu Belediye Başkanı)
(19 Mayıs, Ramazan Tavşancı Cad. No:25 KOZLU/ZONGULDAK)
ŞİKAYET KONUSU :
Zonguldak’ta yerel Kanal Z Televizyonu’nda 02.06.2020 tarihinde yayınlanan ‘Günün Konusu’ programına konuk olan Kozlu Belediye Başkanı Ali Bektaş’ın, hakkında haber yapan gazetecileri tehdit etmesi; programın sunucusu ve aynı zamanda Kanal Z Televizyonu Genel Yayın Yönetmeni Simge Kırlı’nın ise konuğunun tehdit içeren sözlerine hiçbir müdahalede bulunmayıp destekler mahiyette tavır sergileyerek Basın Meslek İlkeleri’ni ihlal ettiği iddialarıyla şikayette bulunulmuştur.
Kanal Z Televizyonu’nun akşam kuşağında yayınlanan ‘Günün Konusu’ programına konuk olan Kozlu Belediye Başkanı Ali Bektaş, hakkında bir internet sitesinde ‘Şok iddia. Ali Bektaş’ın Antalya’da 40 milyon TL değerinde otelleri mi var?’ başlığıyla yayınlanan haberle ilgili suç duyurusunda bulunduğunu ve habere erişim engeli getirilmesi için yargıya başvurduğunu söylemiştir. Gazeteci hakkındaki suç duyurusuna savcılığın takipsizlik kararı vermesine; habere erişim engeli getirilmesi talebini de mahkemenin reddetmesine tepki gösteren Ali Bektaş, “Adalet gereğini yapmazsa ben gereğini yapacağım… Kimse sokakta rahat dolaşamayacak. Net tehdit ediyorum” ifadeleriyle, hakkında haber yapan gazeteciyi/gazetecileri hedef almıştır.
Söz konusu yayınla ilgili Karaelmas Gazeteciler Derneği’nin yaptığı kınama açıklaması ile yerel ve ulusal basında çıkan haberler üzerine Basın Konseyi Genel Sekreterliği, söz konusu yayınla ilgili resen inceleme başlatmıştır. Bu arada yerel yayın yapan Elmas TV’nin Haber Müdürü Seyfi Boyraz, gazetecileri tehdit ettiği gerekçesiyle suç duyurusunda bulundukları Ali Bektaş hakkında Basın Konseyi’ne de şikayette bulunmuştur. Bu şikayet başvurusunda özetle şu ifadeler yer almıştır:
“Kanal Z Televizyonunda gazeteci Simge Kırlı’nın Günün Konusu programına konuk olan, Zonguldak’ın Kozlu ilçesi Belediye Başkanı Ali Bektaş, kendi hakkında haber yapan gazetecileri hedef alarak alenen tehdit etmiştir.
Ali Bektaş, ‘Antalya’da 40 milyon liralık oteli var mı?’ iddiasının yer aldığı haberi yapan gazeteci hakkında mahkemeye başvurmuş, mahkeme ise haber özgürlüğüne işaret ederek açılan davayı gazetecinin lehine sonuçlandırmıştır. Mahkemenin bu kararını hazmedemeyen Ali Bektaş yaptığı açıklamada ise ‘Hakime kızıyorum, ya yargı gereğini yapacak, ya ben gereğini yapacağım. Artık hiç kimse sokakta rahat dolaşamayacak. Net tehdit ediyorum’ ifadelerini kullanarak tehditler savunmuştur.
Halkın haber alma özgürlüğünü gözeterek görevini zor koşullarda yapmaya çalışan yerel gazeteciler, iktidar partisinin mensubu belediye başkanının açıklamalarının ardından can güvenliğimizden endişe etmekteyiz. Bu tehditlerle ilgili Zonguldak Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunduk.
Basın Konseyi yönetim kurulundan da gazetecilere yapılan bu pervasız saldırı karşısında destek bekliyoruz. Bilgilerinize sunar gereğinin yapılması arz ederim.”
UZLAŞMA ÖNERİSİ :
Kanal Z Televizyonu Genel Yayın Yönetmeni ve ‘Günün Konusu’ programının sunucusu Simge Kırlı’ya, hakkında resen işlem başlatıldığına ilişkin 17.06.2020 tarihinde PTT aracılığı ile bildirimde bulunulmuş, posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir. Program konuğu gazeteci olmadığı, bu nedenle hakkında işlem yapılamayacağı için kendisine herhangi bir bildirimde bulunulmamıştır.
Şikayet edilen, 26.06.2020 tarihinde gönderdiği yanıtta, şikayet başvurusundaki iddiaları reddetmiş, uzlaşma istememiştir.
ŞİKAYET EDİLENİN YANITI :
Şikayet edilen Simge Kırlı’nın, gönderdiği dört paragraflık yanıtı şöyledir:
“Kanal Z Televizyonu’nda ‘Günün Konusu’ programına konuk olarak katılan Kozlu Belediye Başkanı Ali Bektaş’ın gazetecileri hedef alan sözleri üzerine hakkımda şikayet meydana geldiği bildirilmektedir.
Anılan program sırasında, konuk belediye başkanı bu sözleri beklenmeyen bir şekilde anlık olarak telaffuz etmiş, canlı yayın sırasında öngörülmeyen bu durum tarafımdan ve kurumum tarafından üzüntüyle karşılanmıştır. Konuğun sözleri veya açıklamaları, kendisini bağlar. Bu konuda benim program sunucusu olarak konuk Ali Bektaş’ın gazetecileri hedef alan sözlerini destekleyen veya kabul eden bir konuşmam veya davranışım olmamıştır. Dolayısıyla söylemediğim bir söz veya davranıştan, yani işlemediğim bir fiilden dolayı sorumlu tutulmam mümkün olmadığı gibi, hukuken ve meslek ilkeleri bakımından kişinin işlemediği bir fiilden dolayı sorumlu tutulması mümkün değildir.
Basın Meslek İlkeleri’ne bağlı, basın özgürlüğü ve eleştiri hakkını savunan, ancak meslektaşlarımızın tehdit edilmesini asla kabul etmeyen bir anlayışa sahip olduğumu belirtmek istiyorum.
Anılan nedenlerle hakkımdaki şikayet konusunun değerlendirme dışı bırakılmasını talep ediyorum. Uzlaşma talebim yoktur. Gereğini arz ederim.”
DEĞERLENDİRME :
Yerel Kanal Z Televizyonu’nda 02.06.2020 akşamı yayınlanan ve Televizyonun Genel Yayın Yönetmeni Simge Kırlı’nın sunduğu ‘Günün Konusu’ programına konuk olan Kozlu Belediye Başkanı Ali Bektaş, belediye ve parti çalışmalarını anlattıktan sonra, bir internet sitesinde ‘Şok iddia. Ali Bektaş’ın Antalya’da 40 milyon TL değerinde otelleri mi var?’ başlığı ile haber yayınlandığını, bu haberin kendisini ve partisini yıpratmak için ortaya atılan bir ‘yalan’ olduğunu savunmuştur.
Söz konusu haber Zonguldak’ta yayın yapan Lens Medya Haber adlı internet sitesinde 26.04.2020 tarihinde ‘Şok iddia… Ali Bektaş’ın otelleri mi var?’ ‘Antalya’da 40 milyon lira değerinde otelleri mi var’ başlıklarıyla yayınlanmıştır. Herhangi bir kanıt gösterilmeden ve habercilik kurullarına uyulmadan yayınlanan, ancak Lens Medya Haber internet sitesi sahibi Ergin Özkul’un hakkındaki suç duyurusu üzerine verdiği ifadesinde “Kozlu’da konuşulanlar ve bize gelen mesajlar üzerine hazırlayıp yayınladık” savunmasını yaptığı haber şöyledir:
“Kozlu Belediye Başkanı Ali Bektaş için şok bir iddia ortaya atıldı. İddiaya göre Ali Bektaş’ın Antalya’da 40 milyon TL değerinde otellerinin olduğu belirtildi.
Yine iddiaya göre İçişleri Bakanlığı tarafından başlatılan soruşturmada Kozlu Belediye Başkanı Ali Bektaş’a bu otelleri nasıl aldığı sorulurken, Bektaş’ın savunmasında; “Birikimlerim ile aldım” ifadesini kullandığı iddia edildi.
Zonguldak Valiliği tarafından sürdürüldüğü iddia edilen soruşturma için Kozlu Belediye Başkanı Ali Bektaş’ın nasıl bir savunma yapacağı merak konusu oldu.
Eğer iddialar doğruysa Ali Bektaş’ın bu parayı nasıl kazandığı ise merak konusu oldu.”
Şikayet konusu programına konuk olan Kozlu Belediye Başkanı Ali Bektaş, haberi yayınlayan gazeteci hakkında yaptığı suç duyurusuna savcılığın takipsizlik kararı vermesini; habere erişim engeli getirilmesi başvurusunu da mahkemenin reddetmesini kabullenemediği söyleyerek, gazetecileri ve yargı mensuplarını hedef almıştır. Yayının bu bölümünde program konuğunun sözleri özetle şöyledir:
“Biz Sulh Ceza Hakimliğine başvuruda bulunduk, bu yazı buradan kaldırılsın diye. Başsavcılığa da ceza davası açtık. Sulh Ceza Hakimliği 2004 yılında Polonya’da bir yerel mahkemenin kararını bize gerekçe göstererek, basın özgürlüğü dedi… Senden fazla bir şey istemedik. İnternette yazılan bir haberi kaldırmanı istedik… Ne basın özgürlüğü? İnsanı aşağılamanın neresi basın özgürlüğü? (Sunucu araya girip ‘Tabi artık yeni düzenlemeler de getiriliyor’ diyor.)
Ya bunun gereğini yapacak yargı, ya bunun gereğini ben yapacağım. (Sunucu araya girip ‘Bunu yapan gazeteciler para için mi eleştiriyor’ diyor.)
Hiçbir şey yokken durup dururken ‘Ali Bektaş’ın otelleri var’ gibi saçma sapan bir haberin çıkmasının sebebini size soruyorum, niye çıkar bu haber? (Sunucu yine araya girip ‘Belge yayınladılar mı? Ben okumadığım için’ diyor.) Ben 15- 20 senedir Antalya’ya gitmedim bile. Bu konu hakkında bir belge yoktur. Ben buna kızıyorum. Yargının böyle karar almasına bu yüzden kızıyorum. Böyle bir belge, böyle bir gazete de yok.
Al klavyeyi eline istediğini yaz, istediğin gibi karala. Karalatmayacağım. Sonuna kadar. Adalet gereğini yapmazsa ben gereğini yapacağım. Benim namusum ve şerefimle kimse oynayamaz….
Yok ben kalem aldım, yok ben gazeteciyim. Şimdi bu laflarımı alacaklar, istedikleri gibi çırpıp atacaklar. ‘İşte Ali Bektaş efelendi, bilmem ne?’ diye. Yok kardeşim, yok. Bundan sonra Ali Bektaş böyle. Herkese gereğini yapacağım. Kimse sokakta rahat dolaşamayacak. Benim çoluğuma çocuğuma onuruma şerefime dokunan insanın onuruna şerefine dokunurum. Net, tehdit ediyorum. Öyle algılıyorlarsa.”
Yayın konuğu, hakkında haber yapan gazetecileri televizyon ekranından tehdit etmekle kalmamış, “Adalet gereğini yapmıyorsa ben yapacağım” diyerek, adeta kendisine ‘ihkak-ı hak’ doğduğundan söz etmiş; kendi lehine karar vermeyen yargıyı da hedef almıştır. Bu yayının ve gazetecilerin tehdit edilmesi karşısında, bölgeye özgü ekonomik ve sosyal etkenlere siyasal kutuplaştırmanın da eklenmesiyle iki kampa ayrılan yerel basın, mesleki dayanışma sergileyememiştir. Kentteki iki gazeteci örgütünden Karaelmas Gazeteciler Derneği yayınla ilgili suç duyurusunda bulunup ‘kınama’ açıklaması yaparken, diğer meslek kuruluşu sessiz kalmıştır. Bazı gazete ve internet sitelerinde ise gazetecilere önelik tehdit içeren sözler sarf eden belediye başkanına hak veren tutum sergilenmiş; söz konusu habere erişim engeli talebini reddeden ve suç duyurusuna takipsizlik kararı veren yargı mensuplarını neredeyse FETÖ ile ilişkilendiren yayınlar yer almıştır.
Basın Konseyi’nin görev alanı tüm bunların dışında ve sadece ‘Günün Konusu’ programındaki yayındır. Genel Sekreterlik tarafından programı sunucusu Simge Kırlı hakkında resen işlem başlatılmış; yerel Elmas TV Haber Müdürü Seyfi Boyrak da program konuğu Kozlu Belediye Başkanı Ali Bektaş hakkında başvuruda bulunmuştur.
Burada öncelikle program konuğu hakkında Basın Meslek İlkeleri açısından denetim yapılıp yapılamayacağına karar verilmesi gerekmektedir. Basın Konseyi Çalışma Kuralları ve Başvuruları Değerlendirme Usulleri’nin 12’nci Maddesi, ‘basın (medya) mensupları’ ve ‘yayın kuruluşları’ için etik denetimini öngörmektedir. Şikayet edilen Kozlu Belediye Başkanı Ali Bektaş programa konuk olarak alınmıştır, basın mensubu değildir, bu nedenle kendisinin Basın Meslek İlkeleri’ne göre bir denetime tabi tutulmasına olanak bulunmamaktadır.
Program sunucusu Simge Kırlı’nın yayın sırasındaki tavrı, konuğunun tehdit ve şiddet ifadelerine izin vermesi etik açıdan denetime tabi tutulmalıdır. Zira Simge Kırlı hem şikayet edilen programının sunucusu, hem Kanal Z Televizyonu Genel Yayın Yönetmeni olarak programın planlanması, konuğun ve konunun tespitinde tam yetkilidir, programın yayın ilkelerine uygun yapılmasından da sorumludur. Hangi nedenle olursa olsun program konuğunun ‘Kimse sokakta rahat dolaşamayacak’, ‘Adalet gereğini yapmazsa ben gereğini yapacağım’, ‘Net tehdit ediyorum’ ifadeleri yayıncılık ilkelerine aykırıdır, dolayısıyla sunucunun müdahale etmesi gerekir. Ancak, sunucu Simge Kırlı, sıradan bir izleyicinin bile tehdit olduğunu kolayca algılayabileceği bu sözlere tepkisiz kalmış, sunucusu ve sorumlusu olduğu programın tehdit aracı olarak kullanılmasına izin vermiştir. Basın Konseyi’ne gönderdiği yanıtta, konuğunun bu sözleri ‘beklenmeyen anda anlık olarak telaffuz ettiği’, ve ‘canlı yayın sırasında öngörülmeyen bu durum olduğunu’ savunan Simge Kırlı’nın, “Gazetecilerin tehdit edilmesini asla kabul etmeyen anlayışa sahibim” demesi, böyle bir yayına izin vererek etik ihlali yaptığı gerçeğini değiştirmemelidir.
SONUÇ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, pandemi nedeniyle dünya genelinde alınan önlemler kapsamında 08.07.2020 tarihinde video konferansla yaptığı toplantıda şikayet dosyasını görüşmüştür. Kendilerine gönderilen ve toplantıda da okunan Genel Sekreterlik önerisini dinleyen üyeler dosyayı canlı bağlantıda müzakere etmiştir.
Yüksek Kurul üyelerinden bazıları Genel Sekreterlik raporundaki görüşlere katılmadığını belirterek, canlı yayında sunucunun konuğuna müdahale etme olanağı olmadığını; tehdit edilen kişilerin tehdit eden hakkında ancak dava açmaları yoluna gidebileceklerini savunmuştur. Bir üye, yerel televizyonlarda bu tür yayınların normal olduğunu; çeşitli siyasetçilerin ulusal yayın yapan kanallarda çeşitli kişilere yönelik tehdit nitelikli sözler söyleyebildiğini ve bugüne kadar bu tür yayınların Yüksek Kurul gündemine getirilmediğini belirtmiştir.
Buna karşılık, üyelerin büyük çoğunluğu şikayet konusu canlı yayın da olsa, televizyon ekranlarının tehdit aracı olamayacağı, sunucunun konuğunun yayın ilkelerine aykırı sözlerine müdahale olanağı bulunduğu görüşlerinde birleşmiştir. Bu yönde görüş bildiren üyeler, sunucunun yayında en azından konuğun bu tür bir açıklama yapmasına karşı çıkması veya görüşlerine katılmaığını söylemesi gerektiğini, bunu yapmadığı için de etik ihlali olduğunu savunmuşlardır. Bununla birlikte, sunucunun aktif bir tavırla bu sözleri desteklememesinin de yaptırımın tayininde lehe bir unsur olarak dikkate alınması gerektiği düşünülmüş; kendisi bizzat şiddeti özendiren kişilere nazaran, başkasının bu tür sözlerine kayıtsız kalan kişinin ihlalinin daha hafif olduğu kabul edilmiştir.
Yapılan müzakereler sonunda Yüksek Kurul şikayet konusu yayında Basın Meslek İlkeleri’nin “Gazeteci şiddet, nefret, zorbalık ve ayrımcılığı özendirici, insani değerleri incitici yayın yapamaz” şeklindeki 13’üncü maddesinin ihlal edildiğini OY ÇOKLUĞU ile saptamıştır.
Netice olarak Yüksek Kurul’un yaptığı müzakereler sonunda söz konusu şikayet başvurusuyla ilgili kararları şöyle oluşmuştur:
a) Başvurunun kabulüne;
b) Kanal Z Televizyonu’nda yayınlanan ‘Günün Konusu’ programıyla ilgili şikayette, program sunucusu ve Kanal Z Televizyonu Genel Yayın Yönetmeni Simge Kırlı hakkında OY ÇOKLUĞU ile UYARI kararı verilmiştir.
İlk yorum yapan olun