BASIN KONSEYİ, BUSABAH GAZETESİ YAZARI ALİ AYDOĞAN HAKKINDA ‘KINAMA’ YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ MUTLU SARIGÜL HAKKINDA ‘UYARI’ KARARI VERDİ
DOSYA NO : 2022- 01
KARAR TARİHİ : 12.01.2022
ŞİKAYET EDEN : Gökçe Ege GÜRBÜZ (gokcegegurbuz@gmail.com)
ŞİKAYET EDİLENLER : 1) Ali AYDOĞAN (Busabah Gazetesi yazarı)
(İnönü Cad. Nuriye Mah. No: 59 Güven Apt. Kat: 2/3 Battalgazi / MALATYA)
2) Mutlu SARIGÜL (Busabah Gazetesi Yazı İşleri Müdürü)
(İnönü Cad. Nuriye Mah. No: 59 Güven Apt. Kat: 2/3 Battalgazi / MALATYA)
ŞİKAYET KONUSU :
Malatya’da yerel olarak yayımlanan Busabah gazetesinde 30.11.2021 tarihinde Ali Aydoğan imzasıyla yer alan ‘Köpekler’ başlıklı köşe yazısında şiddet, nefret ve zorbalığı özendirici ifadeler kullanılarak Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği iddiasıyla şikâyette bulunulmuştur.
Şikâyetçi Gökçe Ege Gürbüz, Basın Konseyi’ne 01.12.2021 tarihinde yaptığı başvuruda, ‘Köpekler’ başlıklı köşe yazısını okuyunca bir hayvansever olarak endişeye kapıldığını belirtmiştir. İstanbul’da moda tasarımcısı olarak görev yaptığını kaydeden başvurucu, başvurusunda şu ifadelere yer vermiştir:
“Busabah isimli gazetede köşe yazarı Ali Aydoğan isimli şahsın ‘Köpekler’ yazısını okudum ve çok endişe duydum. Alenen hedef gösterme, tehdit, şiddet ve nefret söylemi içeren yazısı sebebiyle, kendisi ve gazetenin yayın yönetmeni hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin ilgili maddelerini ihlalden gereğinin yapılmasını arz ederim.
Unutmamalıyız ki şiddet dilde başlar ve gücünün yettiğince büyük kitlelere ulaşır.
Bu kadar çok çocuk, kadın ve hayvan cinayeti ile sarsıldığımız günlerde, bu denli şiddet cümleleri kullanan ve hedef gösteren bir insanın bir yayın kuruluşu içerisinde yer alması son derece tehlikeli ve üzücü.”
UZLAŞMA ÖNERİSİ:
Şikâyet başvurusu Busabah gazetesi köşe yazarı Ali Aydoğan ve Yazı İşleri Müdürü Mutlu Sarıgül’e 02.12.2021 tarihinde PTT ile gönderilmiş, posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.
Şikâyet edilenler Ali Aydoğan ve Mutlu Sarıgül başvurudaki iddialarla ilgili olarak süresi içinde yanıt göndermiştir.
ŞİKAYET EDİLENLERİN YANITI:
Yerel Busabah Gazetesi Yazı İşleri Müdürü Mutlu Sarıgül 06.12.2021 tarihinde gönderdiği yanıtında şikâyet konusu köşe yazısının gazetenin kurumsal görüşlerini ve yayın politikasını yansıtmadığını; yazının gazeteye e-posta ile ulaştığını, editörün sayfaya koyduğunu belirtmiştir. Sarıgül, “Daha sonra da Sorumlu Yazı İşleri Müdürü olarak son kontrolü yapmam için benim kontrolüme bırakıldı. Ancak o gün yaşadığım sağlık problemleri nedeniyle bazı haberler ve yazıların kontrolünü çok sağlıklı bir şekilde yapamadım. Gazete yayımlandıktan sonra aldığımız tepkilere istinaden, yazarımız derhal özür dilediğini ifade eden bir yazı kaleme aldı ve gazetemizde yayımlandı. Aynı tarihte gazetemiz olarak da bir tekzip yayımladık” demiştir.
Gazete yönetimi olarak, köşe yazarı Ali Aydoğan’ın uyarıldığını ve ikinci hatada sözleşmesinin feshedileceğini kaydeden Mutlu Sarıgül, “Gazetemiz köşe yazarlarının imzalamış oldukları sözleşmede yer alan ‘Köşe yazarlarının sorumluluğu yazarına aittir’ maddesi yer almaktadır. Yine de şikâyetçi açıklama gönderirse, onu da yayınlayabiliriz” ifadelerine yer vermiştir.
Köşe yazarı Ali Aydoğan da 10.12.2021 tarihinde gönderdiği yanıtta, söz konusu köşe yazısı nedeniyle hakaret ve tehditlerle de karşılaştığını belirtmiştir. Malatya Yeşiltepe’deki yeni yerleşim bölgesinde başıboş dolaşan sokak köpeklerinin insanlara saldırdığını, site yönetimine ve mahalle muhtarına başvurulmasına rağmen önlem alınmadığını; 2 ay önce 65 yaşındaki eşinin ve yazıyı yazdığı gün de kızının sokak köpeklerinin saldırısına uğrayıp hastaneye kaldırıldığını belirten Aydoğan, şu ifadelere yer vermiştir:
“Bu yazıyı hiçbir kişi, kurum ve kuruluşu asla tehdit etmek maksadıyla yazmadım. O gün, ertesi gün çıkacak yazımı yazarken WhatsApp üzerinden gelen kızımın yaralı fotoğraflarını görünce, diğer yazımı bırakıp bu yazıyı yazmaya karar verdim. Bir baba hissiyatıyla bir anlık öfkeyle yazımda kullandığım ‘Sokak köpeklerini ve onları o civarda savunanları’ cümlesi, kızımın yaralanmasını gördükten sonra o an kızımın durumuna acıma, babalık koruma hissi ile kızımın psikolojik sarsıntı geçirmesini görünce köpeklere karşı o an duyduğun hınç ile söylenmiş bir sözdür. Asla kimseye karşı söylenmiş sözler değildir.
Bilgilerinize arz etmem gereken önemli bir husus var ki oda kızım o gün Malatya Turgut Özal Tıp Merkezi’nden iki günlük rapor almış, aynı kurumdaki işine gidememiştir. Şu son 10 gündür kızım geceleri uykusundan bağırarak uyanmakta, psikolojik buhran yaşamakta o günkü köpek saldırısının travmasını taşımaktadır.”
Kızının köpek saldırısı nedeniyle verilen 2 günlük ‘iş göremez’ raporunu da yanıtına ekleyen Ali Aydoğan, şikâyetin barışçıl sonuca bağlanmasını arzu ettiğini; şikâyet konusu ‘Köpekler’ yazısından bir gün sonra köşesinde ‘Hayvan severlere’ başlıklı özür yazısı kaleme aldığını da belirtmiştir. Ayrıca sosyal medyada Facebook Instagram ve Whatsapp üzerinden özür paylaşımları yaptığını söylemiş ve belgeleri göndermiştir.
GENEL SEKRETERLİK GÖRÜŞÜ :
Şikâyet edilen yazı Malatya’da yerel olarak yayımlanan Busabah gazetesi ve gazetenin busabahmalatya.com internet sitesinde 30.11.2021 tarihinde köşe yazarı Ali Aydoğan imzasıyla yer almıştır.
Kentin yeni yerleşim bölgesindeki Toplu Konutlar çevresinde sürü halinde başıboş gezen sahipsiz köpeklerin insanlara saldırdığını ve defalarca şikâyet edilmesine rağmen önlem alınmadığını savunan yazar, 2 ay önce 65 yaşındaki eşinin, o gün de Turgut Özal Tıp Merkezi’nde görevli 35 yaşındaki kızının köpek saldırısına uğradığını belirtmiştir.
Sokak köpeklerine karşı önlem almayan site yönetimini, mahalle muhtarını ve belediyeyi sert ifadelerle eleştiren yazar, “Üç-beş köpek, kedi sevenler yüzünden insanlara saldıran köpeklere belediyeler bir şey yapamıyor” dedikten sonra, “Şimdi elimden gelse o köpeklerin hepsini vurur, öldürür, parçalarım” demiştir. Ardından da hayvan severlere yönelik şu ifadeleri kullanmıştır:
“Neymiş efendim, ‘hayvan severler köpeklere dokunulduğu zaman kızılca kıyameti koparıyormuş.’ Hadi şimdi bana gelsinler de cevaplarını nasıl alırlar görsünler. Buradan uyarıyorum eğer bu köpekler itlaf edilmezse, ben ellerimle o köpekleri de onları savunanları da itlaf edeceğim, bendem söylemesi ve uyarması. Demedi demeyin.”
Bu ifadeler açıkça şiddet, tehdit ve nefret içeren ifadelerdir. Yazar bu ifadeleri, kızının sokak köpeklerinin saldırısında yaralanıp hastanede tedavi altına alındığını öğrenince ‘baba hissiyatı’ ve ‘bir anlık öfkeyle’ yazdığını söylese degazetecilik sorumluluğuyla bağdaşmaz ve savunulacak tarafı yoktur.
Köşe yazarları, elbette olayları yorumlayıp görüşlerini açıklarken, ifade özgürlüğünü en geniş şekilde kullanır. Konuyla ilgili kişi, kurum ve toplum kesimlerini sarsacak eleştiriler de yapabilir. Ancak gazetecilik aynı zamanda kamusal bir görevdir, kişisel konular bu denli öne çıkarılıp eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırlarının zorlanması, gazetecilik etiği ihlalidir. Yazarın, bir gün sonra ‘Hayvan severlere’ başlıklı yazısıyla şiddet, tehdit ve nefret içeren sözler nedeniyle özür dilemesi; aynı şekilde sosyal medya hesaplarından da bu özür paylaşması yaptığı ihlali ortadan kaldırmaz, ancak hafifletici neden olarak değerlendirilebilir.
Şikâyet edilen Mutlu Sarıgül’ündurumu ise farklı değerlendirilmelidir. Kendisi yazının yayınlandığı gazetenin Sorumlu Yazı İşleri Müdürüdür. Görevi gazetede yayınlanan haber, köşe yazısı, fotoğraf ve hatta ilanlar olmak üzere tüm içeriklerde yasal suç unsuru bulunup bulunmadığını kontrol etmektir. Eğer yasalara göre suç oluşturmuyorsa (ki şikâyet konusu yazının öyle olduğunu değerlendirmiş olabilir) yazıyı engellemek, köşe yazarının ifade özgürlüğüne müdahaledir. Ayrıca yazarın sözleşmesinde savunduğu görüşün “Köşe yazarlarının sorumluluğu yazarına aittir’ maddesi bulunduğunu belirtilmektedir. Buna rağmen gelen tepkiler üzerine yazının gazetenin görüşünü yansıtmadığı açıklanmış, hem gazete hem yazar özür dilemiş; hatta yazar Ali Aydoğan ikinci bir hatasında iş akdinin sonlandırılacağına yönelik uyarılmıştır. Bu durumda Mutlu Sarıgül görevini yapmış ve hakkında herhangi bir ihlalin söz konusu edilmemesi gerekir.
Açıklanan bu nedenlerle şikâyet edilenlerden Ali Aydoğan’ın, Busabah gazetesindeki ‘Köpkler’ başlıklı köşe yazısında Basın Meslek İlkeleri’nin “Gazeteci, şiddet, nefret, zorbalık ve ayırımcılığı özendirici, insani değerleri incitici yayın yapamaz” şeklindeki 13’üncü maddesinin ihlal ettiği kanaatindeyiz. Ancak söz konusu yazıyı yaşadığı olayın etkisiyle yazması, hem pişmanlığını dile getirip özür dilemesinin hafifletici neden sayılarak ‘UYARI’ kararıyla yetinilmesini öneririz.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, salgın önlemleri kapsamında 12.01.2022 tarihinde video konferansla yaptığı toplantıda başvuruyla ilgili dosyayı görüşmüştür.
Yüksek Kurul, Genel Sekreterlik raporunun okunmasının ardından dosyanın müzakeresine geçmiştir. Söz alan üyelerin tamamı Genel Sekreterlik raporunda, şikâyet konusu yazıda Basın Meslek İlkeleri’nin 13’üncü maddesinin ihlal edildiği görüşünü isabetli bulmuş; ancak şikâyet edilenlerden gazetenin sorumlu yazı işleri müdürü açısından ihlal olmadığı görüşünü oy birliğiyle, köşe yazarı hakkında ‘uyarı’ kararı alınması önerisini ise oy çokluğuyla uygun bulmamıştır.
Şikâyet konusu köşe yazısında etik ihlali olduğu görüşünde birleşen üyeler, değerlendirmelerini öncelikle yazar açısından yapmıştır. Gazetecinin kamusal görev yaptığına dikkati çeken üyeler, kamu yararı hilafına köşesinde kendi özel hayatı ve kişisel çıkarlarını gündeme getiremeyeceğini; sahip olduğu kamusal gücü kişisel çıkarı için intikam aracı olarak kullanamayacağını vurgulamıştır. Bu görüşteki üyelerden bazıları, ailesinin bir ferdinin yaşadığı olayı gündeme getiren yazarın şikâyet edilen yazısında öfke kustuğunu söylemiştir. Bazı üyeler yazarın sonradan pişman olup özür dilemesinin önemli olduğunu söylerken, üyelerin çoğunluğu ise sadece şikâyet edilen yazıyla ilgili etik denetim yapılması, pişmanlık ve özrün dikkate alınmasının sübjektif değerlendirmeye neden olacağı görüşünde birleşmiştir.
Şikâyet edilenlerden, gazetenin sorumlu yazı işleri müdürü açısından da etik ihlali olduğu görüşünde ittifak eden üyeler, gazetenin tüm içeriğini denetlemek durumunda olan kişinin, yazıları o gün iyi kontrol edemediği, özür yazısı yayınladığı ve yazarı uyardığı gibi mazeretler öne sürmesinin ihlali ortadan kaldırmadığını dile getirmiştir. Bazı üyeler aynı yazı nedeniyle yazar hakkında ne karar alınacaksa, gazetenin sorumlu yazı işleri müdürü hakkında da aynı kararın alınması gerektiğini savunmuştur.
Müzakerenin tamamlanmasının ardından Yüksek Kurul’da yapılan oylamada, şikâyet edilen ‘Köpekler’ başlıklı köşe yazısında Basın Meslek İlkeleri’nin “Gazeteci, şiddet, nefret, zorbalık ve ayrımcılığı özendirici, insani değerleri incitici yayın yapamaz” şeklindeki 13’üncü maddesinin ihlal edildiği OY BİRLİĞİ ile saptanmış;
Şikâyet edilenlerden Busabah gazetesi köşe yazarı Ali Aydoğan hakkında OY ÇOKLUĞU ile ‘KINAMA’ ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Mutlu Sarıgül hakkında ise yine OY ÇOKLUĞU ile ‘UYARI’ kararı verilmiştir..
SONUÇ; Malatya’da yerel Busabah gazetesinde yayımlanan ‘Köpekler’ başlıklı köşe yazısında Basın Meslek İlkeleri’nin 13’üncü maddesini ihlal etmiş olmaları nedeniyle, şikâyet edilenlerden yazar Ali Aydoğan hakkında OY ÇOKLUĞU ile KINAMA; Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Mutlu Sarıgül hakkında ise OY ÇOKLUĞU ile UYARI kararı verilmiştir.
İlk yorum yapan olun