BASIN KONSEYİ, ATV TELEVİZYONU HAKKINDAKİ ŞİKÂYETTE
‘KINAMA’ KARARI VERDİ
YÜKSEK KURUL KARARI
DOSYA NO : 2023 – 39
KARAR TARİHİ : 10.11.2023
ŞİKÂYET EDEN : Metro İstanbul Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Yavuz Selim Mahallesi. Metro Sokak No:3 ESENLER / İSTANBUL
VEKİLİ : Avukat Barış DEMİROĞLU
Yavuz Selim Mahallesi. Metro Sokak No:3 ESENLER / İSTANBUL
ŞİKAYET EDİLEN : Şefik ÇALIK (ATV Sorumlu Müdürü)
Güzeltepe Mah. Mareşal Fevzi Çakmak Cad. B Blok No:29/1/1 EYÜP/ İSTANBUL
ŞİKAYET KONUSU :
ATV Televizyonunun 13.09.2023 tarihindeki yayında, aynı gruba ait A Haber
Televizyonu’nda 11.09.2023 tarihinde ‘Ajans Bugün’ ve 12.09.2023 tarihlerinde
‘Ajans Haber Bugün’ programlarında yayınlanan Metro İstanbul ile ilgili haberlere yer
verildiği ve Basın Meslek İlkeleri’ni ihlal ettiği iddiasıyla şikâyette bulunulmuştur.
Şikâyetçi olan Metro İstanbul A.Ş. vekili Av. Barış Demiroğlu, Basın Konseyi’ne
25.09.2023 tarihinde yaptığı başvuruda, müvekkilini hedef alan A Haber
televizyonunun yalan haber yayınına aynı gruba ait ATV televizyonunun da destek
vererek suç ortağı olduğunu savunmuştur. Başvuruda şu ifadelere yer verilmiştir:
“Kurgu görüntülerden oluşan haberlerin gerçek dışı olmasının yanı sıra itibar
zedeleyici ve iftira oluşturulduğu, çeşitli haber kanallarında, internet sayfalarında,
sosyal medya hesaplarında paylaşım yapılarak müvekkil şirketin kamu hizmetini
aksattığı yönünde olumsuz bir algı oluşturulmak üzere hedef gösterildiği aşikardır.
Konseyinizce yapılan inceleme neticesinde Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği,
gerçek dışı haberlerin müvekkile ve iştirak olarak bağlı olduğu İstanbul Büyükşehir
Belediyesi’ne kasten zarar vermek için yapıldığını, gazetecilik mesleğinin vatandaşı
aydınlatmak değil siyasi bir amaçla yapıldığı görülecektir.”
Başvuruda, şikâyet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 3, 4, 6 ve 12’nci
maddelerini ihlalden yaptırım uygulanması talep edilmiştir.
UZLAŞMA ÖNERİSİ :
Şikâyet başvurusu, şikâyet edilen ATV Televizyonu’nun Sorumlu Müdürü Şefik
Çalık’a PTT ile gönderilmiş ve posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.
Şikâyet edilen, başvurudaki iddialarına süresinde yanıt vermemiş ve taraflar arasında
uzlaşma sağlanamamıştır.
GENEL SEKRETERLİK GÖRÜŞÜ :
Şikâyet edilen yayın ATV Televizyonunda 13.09.2023 tarihinde yapılan yayında, aynı
gruba ait A Haber televizyonunda 10.11.2023, 11.09.2023 ve 12.09.2023 tarihinde,
Altunizade Metro İstasyonu’nda yürüyen merdivenlerle ilgili yayınlarını özetlenerek
tekrarlanmıştır.
A Haber muhabiri Mehmet Karataş’ın, metrodaki ‘Acil Dur’ butonuna kasıtlı olarak
basılıp durdurulan yürüyen merdivenle ilgili gerçeği çarpıtarak yaptığı yayında,
şikâyetçi Metro İstanbul A.Ş. ve bağlı olduğu İstanbul Büyükşehir Belediyesi hedef
alınmıştır. Yürüyen merdiveni durdurduktan sonra kendisini bekleyen kişileri mağdur
yolcu gibi göstererek röportaj yapan A Haber muhabiri, onlara yönlendirici sorularla
metrodaki yürüyen merdivenlerin sık sık arıza yaptığını ve halkın mağdur edildiğini
söyletmiştir. Bu kişilerle metroya inip dolaştığı güvenlik kamerası görüntüleriyle
görüntülenen muhabir Mehmet Karataş, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin
“İstanbul’un metrolarında sabotaj, kumpas ve yalan haber nasıl yapılır izleyin” başlıklı
açıklamasının gerçeği yansıtmadığını iddia etmiştir. Belediyenin, haberin yalan
olduğun görüntülerle kanıtlaması karşısında muhabir “İstanbul Büyükşehir
Belediyesi’ne buradan soruyorum. Merdivenler bozuk mu değil mi? İstanbullular
yürüyor mu yürümüyor mu? Çalışmayan merdivenleri yarın da anlatmaya devam
edeceğiz. Yanan otobüsler anlatmaya devam edeceğiz. A Haber’e asla engel
olamayacaklar” diyerek kendince meydan okumuştur.
Şikâyet edilen ATV televizyonu da aynı grupta yer aldığı A Haber televizyonuna
destek amacıyla, objektiflik ölçütünden uzak ve kumpas/tezgah olduğu ortaya çıkan
yayınları özetleyerek bilerek ve isteyerek tekrarlamıştır. Gerçeğin gizlenmesi, haber
verme amacının dışına çıkılarak şikâyetçi Metro İstanbul A.Ş. ve İstanbul Büyükşehir
Belediyesi’nin yalan haber yayınlanarak hedef alınması etik ihlalidir.
Açıklanan bu nedenlere şikâyet edilen yayında Basın Meslek İlkeleri’nin “Kamusal bir
görev olan gazetecilik, ahlaka aykırı özel amaç ve çıkarlara alet edilemez. Gazeteci
halkın haber alma ve gerçekleri öğrenme hakkını gözetir” şeklindeki 3’üncü;
“Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya
iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü;
“Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın
veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki 6’ncı maddelerinin
ihlal edildiği kanaatindeyiz. Şikayet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 3, 4,
6’ncı maddelerini ihlalden ‘KINAMA’ kararı alınmasını öneririz.
YÜKSEK KURUL DEĞERLENDİRMESİ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, 10.11.2023 tarihinde yaptığı toplantıda şikâyet
başvurusunu görüşmüştür. Genel Sekreterlik raporunun okunmasının ardından,
toplantıya katılıp açıklama yapma talebinde bulunan Metro İstanbul A.Ş. Hukuk
Müşaviri Av. Barış Demiroğlu salona davet edilip dinlenmiştir.
Şikâyetçi vekili, güvenlik kamerası görüntüleri ve sistem kayıtlarını kanıt göstererek
Metro İstanbul A.Ş.’ye yönelik kumpas yapıldığına yönelik başvurusundaki iddiasını
yinelemiştir. Şikâyet edilen ATV televizyon kanalının, aynı gruba ait A Haber
televizyonuna destek için gerçeğin çarpıtılarak yapılan yalan haber yayınını bilerek ve
isteyerek tekrarladığını savunan şikâyetçi vekili, 15.09.2023 tarihinde Metro İstanbul
A.Ş. olarak cevap ve düzeltme talebinde bulunduklarını, ancak bunun yerine
getirilmediğini belgesiyle açıklamıştır. Şikâyetçi vekili, Yüksek Kurul üyelerinin
sorularını yanıtlarken, yayına konu olan yürüyen merdiveni ‘Acil Dur’ butonuna
basılarak kasıtlı olarak durduranların çıkışta banka oturup beklediğini; A Haber
ekibinin 40 dakika sonra gelip onlarla röportaj yaparak yayını gerçekleştirdiğini; metro
ağında 2000’den fazla yürüyen merdiven olduğunu; herhangi bir merdiven
durduğunda sistemin anında arızayı gösterdiğini ve o noktaya teknik ekibin
yönlendirildiğini; her istasyonda teknik ekip bulunmadığını ve en yakın yerden ekip
sevk edildiğini; istasyona ulaşan ekibin bir düğmeye basıp merdiveni hemen
çalıştırmasının mümkün olmadığını ancak kontrol merkezine inip bir dizi işlemden
sonra merdivenin çalıştırılabildiği bilgilerini vermiştir.
Yüksek Kurul, şikâyetçi vekilinin açıklamalarını tamamlayıp salondan ayrılmasının
ardından dosyanın müzakeresine geçmiştir.
Söz alan üyeler, ATV televizyonunun şikâyet edilen yayını aynı gruba ait A Haber
televizyon kanalına destek için yaptığını; esasen A Haber televizyon kanalının üç gün
üst üste yaptığı yayınla ilgili şikâyet başvurusu görüşülürken (2023-38 no.lu dosya),
konunun yeterince incelenip tartışıldığını söylemiştir. Bu yayınlarda A Haber
televizyon kanalının etik ihlali yapıldığı hususunda Yüksek Kurulun ittifak ettiğini
vurgulayan üyeler, A Haber hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 4, 6 ve 16’ncı
maddelerini ihlal edildiği gerekçesiyle verilen ‘kınama’ kararının o yayınları
özetleyerek tekrarlayan ATV televizyon kanalı için de geçerli olması gerektiğinde
görüş birliğine varmıştır.
Hatta bu yayında olayın doğruluğu hiçbir şekilde araştırılmamış gözüken ve dayanağı
da haberde açıklanmayan başka sorunlu unsurların (İstanbul’daki metro ve
metrobüslerin çoğunda merdivenlerin arızalı olduğu, yüzlerce istasyonda halihazırda
merdivenlerin çalışmadığı anlamına gelen ve dayanağı açıklanmayan iddia gibi)
mevcut olduğu tespit edilmiştir. Keza, İBB’ye dönük küçük düşürücü ithamlara da
(yalancılık, montajcılık) yer verilmiştir oysa bir önceki dosyada (2023-38 no.lu dosya)
böyle bir durumun olmadığı izah edilmiştir.
SONUÇ :
Müzakerenin tamamlanmasının ardından oylamaya geçen Yüksek Kurul, şikâyet
edilen yayında Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının
ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez”
şeklindeki 4’üncü;
“Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın
veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki 6’ncı;
“Basın organları, yanlış yayınlardan kaynaklanan cevap ve tekzip hakkına saygı
duyarlar” şeklindeki 16’ncı maddelerinin ihlal edildiğini OY BİRLİĞİ ile saptamış, OY
ÇOKLUĞU ile ‘KINAMA’ kararı alınmıştır.
Sonuç olarak şikâyet edilen ATV Televizyonu Sorumlu Müdürü Şefik Çalık hakkında
Basın Meslek İlkeleri’nin 4, 6 ve 16’ncı maddelerini ihlalden OY ÇOKLUĞU ile
‘KINAMA’ kararı verilmiştir.
