BASIN KONSEYİ, İHLAS HABER AJANSI (İHA) HAKKINDAKİ ŞİKÂYETTE ‘UYARI’ KARARI ALDI,
YÜKSEK KURUL KARARI
DOSYA NO : 2021- 31
KARAR TARİHİ : 18.08.2021
ŞİKAYET EDEN : Kevser SAĞLAM
ŞİKAYET EDİLENLER : 1) Ali GÖÇ (İHA Kayseri Muhabiri)
(Serçeönü Mh. Ahmet Paşa Cd. Özal Plaza Kat:14 No:110 KOCASİNAN/KAYSERİ)
2) İrfan ALTIKARDEŞ (İHA Genel Yayın Koordinatörü)
(29 Ekim Cad. İhlas Plaza No:11 A/21 YENİBOSNA / İSTANBUL)
ŞİKAYET KONUSU :
İhlas Haber Ajansı’nın (İHA)18.06.2021 tarihinde “Ölen eşe son bakış yürek burktu” başlığıyla yayınladığı haberdeki fotoğraf ve videoda ceset görüntüsüne yer verildiği, ölen kişinin eşinin fotoğrafının kullanıldığı ileri sürülerek Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği iddiasıyla şikâyette bulunulmuştur.
Şikayetçi Kevser Sağlam, Basın Konseyi’ne 23.06.2021 tarihinde yaptığı başvuruda, dedesi Arif İ.’nin ölümüyle ilgili İhlas Haber Ajansı’nın 18.06.2021 tarihinde yayınladığı haberde kişilik haklarına saldırıldığını ileri sürmüş, söz konusu ajans hakkında Basın Meslek İlkeleri’ni ihlalden yaptırım uygulanmasını talep etmiştir. Başvuruda özetle şöyle denilmiştir:
“Haberin içeriğinde dedemizin çıplak bedeninin videoda gösterilmesi ve eşinin dramının haber konusu olması, habercilik ahlakına ve basın ahlakına uymamaktadır.
Ayrıca doğal ölüm olan bir konuyu kamuoyu ile bu şekilde alenen paylaşmayı kişilik haklarımıza saldırı olarak görmekteyiz.”
UZLAŞMA ÖNERİSİ :
Şikâyet başvurusu, şikayet edilen haberde imzası bulunan muhabir Ali Göç’e ve İHA Genel Yayın Koordinatörü İrfan Altıkardeş’e 29.06.2021 tarihinde PTT aracılığı ile gönderilmiştir. Posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.
Şikâyet edilenler, şikayet başvurusundaki iddialara süresinde cevap vermemiş ve taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.
GENEL SEKRETERLİK GÖRÜŞÜ :
Şikâyetin konusu haber, İhlas Haber Ajansı tarafından 18.06.2021 tarihinde Kayseri muhabiri Ali Göç imzası ve “Ölen eşe son bakış yürek burktu” başlığıyla yayınlanmıştır. Haberde olay yerinde aralarında önlem alan polislerin de bulunduğu ceset başında toplanan kalabalığı ve battaniyeye sarılı cesedi gösteren bir fotoğrafla, ölen kişinin balkondan onları izleyen eşinin fotoğrafı kullanılmıştır. Haberle birlikte abonelere battaniye sarılı cesedin de göründüğü, eşinin acılı bir yüz ifadesiyle olup bitenleri izlediği 1 dakika 24 saniyelik detaylı görüntülerin yer aldığı video da servis edilmiştir.
Ajansın yayınladığı 5 paragraflık haberde, Kayseri’nin merkez Melikgazi İlçesi’nde 79 yaşındaki Arif İ.’nin oturduğu binanın bahçesinde bir süre yürüyüş yaptıktan sonra dinlendiği bankta fenalaşıp yere yığıldığı, ihbar üzerine gelen sağlık ekibinin yaptığı kontrolde kalp krizi geçirerek öldüğünü saptadığı anlatılmıştır. Polislerin güvenlik önlemi alıp çevrede inceleme yaptığı, olay yerindeki işlemlerin tamamlanmasının ardından cenazenin morga kaldırıldığı da anlatılan haberde “Ölen eşe son bakış” ara başlığından sonraki paragrafta “Bu sırada evinin balkonundan olup bitenleri izleyen Arif İ.’nin eşi Zümrüt İ’nin ölen kocasına bakışları görenlerin yüreğini burktu” ifadesine de yer verilmiştir.
Haberin konusu adli olaydır ve kamuya açık alanda meydana gelmiş, dolayısıyla özel yaşamın gizliliği ihlalinden söz edilemez. Her ne kadar kamuoyunda tanınan ünlü birisi olmasa da belli yaşın üzerindeki kişinin yürüyüş yaptıktan sonra kalp krizi geçirerek ölmesi haber değeri taşımaktadır. Üstelik bu tür haberlere toplumda aynı koşullardaki kişiler için uyarıcıdır, okurun ilgisini çeker ve yayınlanmasında kamusal yarar vardır.
Haberde, ölen kişinin ve birinci kattaki evinin balkondan olup bitenleri izleyen eşinin soyadları rumuzlanarak kişilik hakları korunurken, aynı hassasiyet yayınlanan fotoğraf ve videoda gösterilmemiştir. Zira videoda, ölen kişinin cesedi yüzü belli olacak şekilde yayınlanmış; balkondan onu acı içinde izleyen eşinin fotoğrafı kimliği belli olacak şekilde kullanılmıştır. Muhabir belli ki haberin ana konusu olan ölen kişinin sağlık fotoğrafına ulaşamayınca yüzü belli olacak şekilde ceset görüntüsüyle yetinmiş; acı içinde olup bitenleri balkondan izleyen eşini detaylı olarak görüntülemiş ve haberi tali konu olan eşin dramı üzerine kurmuştur. Oysa şikayet konusu haberde ölen kişinin yüzü belli olacak şekilde ceset görüntüsünün, balkondan onu izleyen acılı eşin dramını yansıtan görüntünün yayınlanmasında kamusal yarar olmadığı açıktır ve kişilik haklarının ihlalidir.
Açıklanan bu nedenlerle, gerek fotoğraf ve gerek video görüntüsünün yer aldığı “Ölen eşe son bakış yürek burktu” başlıklı haberde Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişileri ve kuruluşları eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü; ve “Gazeteci, şiddet, nefret, zorbalık ve ayrımcılığı özendirici, insani değerleri incitici yayın yapamaz” şeklindeki 13’üncü maddelerinin ihlal edildiği kanaatindeyiz. Şikayet edilen hakkında ‘UYARI’ kararı alınmasını öneririz.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu,18 Ağustos 2021 tarihinde Covid- 19 salgını önlemleri kapsamında video konferansla yaptığı toplantıda şikâyet başvurusunu görüşmüştür.
Kurul üyeleri, konuya ilişkin Genel Sekreterlik tarafından hazırlanan raporu dinledikten sonra, haberde etik ihlali olup olmadığı konusunda farklı görüş dile getirmiştir.
Etik ihlali olmadığını savunan üyeler, Genel Sekreterin haberde kamusal yarar olmadığı görüşüne katılmadıklarını, esasen her haberde kamu yararı aramanın gazetecilik mesleğini kısıtlayacağını dile getirmiştir. Bu görüşteki üyeler, yaşlı bir kişinin sabah yürüyüşünden sonra kalp krizinden ölmesinin haber değeri taşıdığını, ceset fotoğrafının ve olup bitenleri evinin balkonunda acı içinde izleyen eşinin fotoğrafının yayınlanmasında ve olayın tüm detaylarıyla aktarılmasında bir sorun görmediklerini söylemiştir.
Etik ihlali olduğu görüşündeki üyeler ise haber konusunun, adli bir olay olmadığını; ölen kişinin de tanınan bir ünlü olmadığını için kamuoyunu ilgilendirmeyeceğini; doğal bir ölüm sonrası ailenin yaşadığı acının haberleştirilerek ajitasyona alet edilmesinde kamusal yarar olmadığını avunmuştur. Bu görüşteki üyeler, haberde ölenin ceset görüntüsü ile evinin balkonundaki acı içinde olup bitenleri izleyen eşin perişan haldeki görüntüsünün kullanılmasının duygusal sömürü ve başlı başına etik ihlali olduğunu vurgulamıştır. Özellikle hukukçu üyeler, eşinin ölümüyle yıkılan yaşlı bir kadının yaşadığı acı ve çaresizliği kamuoyunca bilinmesinin gerekli olmadığını; sadece reyting uğruna 1.5 dakikalık video ile ailenin kamuoyuna teşhir edilmesinin kişilik hakları ihlali olduğunu dile getirmiştir. Bazı üyeler haberde ağır etik ihlali olduğu görüşünü savunarak şikâyet edilenler hakkında ‘kınama’ kararı alınmasını talep etmiş, üyelerin çoğunluğu ‘uyarı’ kararının yeterli olacağı görüşünü savunmuştur.
Yüksek Kurul görüşmeler sonunda yaptığı oylamada, şikâyet konusu “Ölen eşe son bakış yürek burktu” başlıklı haberde Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişileri ve kuruluşları eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü;
“Gazeteci, şiddet, nefret, zorbalık ve ayrımcılığı özendirici, insani değerleri incitici yayın yapamaz” şeklindeki 13’üncü maddelerinin ihlal edildiğine OY ÇOKLUĞU ile karar vermiştir.
SONUÇ: Şikâyet edilen İhlas Haber Ajansı (İHA) Kayseri Muhabiri Ali Göç ve Genel Yayın Koordinatörü İrfan Altıkardeş haklarında Basın Meslek İlkeleri’nin 2 maddesini ihlalden OY ÇOKLUĞU ile ‘UYARI’ kararı alınmıştır.
İlk yorum yapan olun