BASIN KONSEYİ, A HABER TELEVİZYONU HAKKINDAKİ ŞİKÂYETTE ‘UYARI’ KARARI ALDI
YÜKSEK KURUL KARARI
DOSYA NO : 2021- 40
KARAR TARİHİ : 27.10.2021
ŞİKAYET EDEN : Mahmut TANAL (CHP İstanbul Milletvekili)
ŞİKAYET EDİLEN : 1) Tülay AYÇİÇEK (A Haber muhabiri)
2) Abdülhalik ÇİMEN (A Haber Genel Yayın Yönetmeni)
ŞİKAYET KONUSU :
A Haber televizyon kanalında 31.08.2021 tarihinde 13:46 ile 13:48 saatleri arasında, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) bağlı kuruluşlarından İETT Genel Müdürlüğü hakkında yayınlanan haberde, Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği iddiasıyla şikâyette bulunulmuştur.
Şikâyetçi CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, Basın Konseyi’ne 02.09.2021 tarihinde yaptığı başvuruda A Haber muhabiri Tülay Ayçiçek’in söz konusu canlı yayında İETT Genel Müdürlüğü hakkında mesnetsiz iddia ve ithamlarda bulunduğunu savunmuştur. Yayında drone havalandıran A Haber’in muhabiri Tülay Ayçiçek’in İETT’nin sefer sırasını bekleyen otobüslerinin, bozulan ve günlerce bakım sırası bekleyen otobüsler olduğunu söyleyerek gerçeğe aykırı haber yaptığı ileri sürülen başvuruda özetle şu ifadelere yer verilmiştir:
“A Haber kameraman ve muhabirinin yaptığı yayında, İETT garajında sefer sırasını bekleyen otobüsleri görüntüleyerek bu otobüslerin arızalı olduğu, hiçbir bakım çalışması yapılmadığı, her gün 5-10 otobüsün buraya getirildiği, 90’a yakın arızalı otobüsün bulunduğu gibi birçok asılsız iddialarda bulunmuşlardır.
Söz konusu kanal, muhalefet partisi milletvekilleri, muhalefet partisi belediyeleri aleyhlerine yalan ve iftira dolu haberler yaparak halkı yanıltmaya ve kışkırtmaya çalışmaktadır.
İETT yetkilileri tarafından ‘A Haber’den gelip garajın dışından çekim yapmaya başladılar. Daha sonra drone ile havadan çekim yapmaya başladılar. Araçların bozuk olduğunu söylüyorlar. Araçlar bozuk değil… Zaten onlar burada iken araçlar garajdan çıkıp çalışmaya başladı’ açıklaması yapılmıştır.
Haberde gerçeklik ve doğruluk ilkelerini ihlal edilmiştir. Kullanılan bu ifadeler ile İETT’ye, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na ve mensubu olduğum Cumhuriyet Halk Partisine karşı algı yaratmak amacıyla hareket edildiği açıkça ortadadır.
Kitle iletişim araçlarının toplumsal ve toplumsal olaylar arasındaki ilişkiler açısından büyük önemi haizdir. Toplumu kin ve düşmanlığa tahrik edici, nefret duyguları oluşturur nitelikte, gerçeğe aykırı, ayrımcılığa tabi tutan, yıkıcı amaçlarla kullanılmamalıdır.”
Şikayet edilen A Haber’in bu haberde gerçeğe aykırı yayın yaptığına ilişkin ABC Ajansı ve TELE 1 internet sitelerindeki haber kupürlerinin de eklendiği başvuruda, şikayet edilen televizyon kanalı ve muhabiri hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 4, 6, 12 ve 13’üncü maddelerini ihlalden karar alınması talep edilmiştir.
UZLAŞMA ÖNERİSİ:
Şikâyet başvurusu A Haber muhabiri Tülay Ayçiçek ve A Haber Genel Yayın Yönetmeni Abdülhalik Çimen’e posta ile gönderilmiş, posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.
Şikayet edilenler başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiş ve taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.
GENEL SEKRETERLİK GÖRÜŞÜ :
A Haber televizyon kanalında şikâyet konusu yayın öğlen haber kuşağında İETT garajı yakınında bir yerden drone görüntüleri eşliğinde canlı yapılmıştır. Ekrana garajda park halindeki otobüsler getirilirken muhabir de yaklaşık 2 dakika süren haberinde İstanbulluların bozulan İETT otobüsleri yüzenden duraklarda çile çektiği öne sürerek özetle şu ifadelere yer vermiştir:
“Tabi bozulan İETT aracının bozulan kapısını tamir etmeye çalışan yolcular olsun, yanan otobüsler olsun, bozulan otobüsleri iten vatandaşlar olsun bu tarz manzaraları zaten sık sık gündemlere de getiriyoruz ki zaten İstanbullular bu durumdan oldukça şikâyetçi çünkü İETT onlar için adeta bir çile haline geldi.
Kameraman arkadaşım Kadir Mercan’ın çektiği drone görüntülerden sizlerin de göreceği gibi hemen ekranın bir diğer tarafında da sizlere aktarıyoruz. Oradan göreceğiniz gibi o otobüsler bozulan otobüsler art arda dizilmiş bir şekilde burada sıra bekliyor. Ancak gördüğümüz kadarıyla o bekleyen otobüslere herhangi bir işlem yapılmıyor, günlerdir bekliyor.
Buraya her gün neredeyse 5-10 otobüs aracı geliyor tabi burada dediğimiz gibi yaklaşık drone görüntülerinden de gördüğümüz gibi 90’a yakın İETT aracı burada bekliyor ve bakımını yapmalarını ve vatandaş bir çözüm yolu arıyor.”
Şikâyet edilenler başvurudaki iddialara yanıt vermemiş, görüntüye getirdikleri 90’a yakın otobüsün iddia ettikleri gibi bozuk olduğuna ilişkin bir kanıt göstermemiştir.
Otobüslerin bakımını yapmamakla ve İstanbulluların çile çekmesine neden olmakla suçlanan İETT Genel Müdürlüğü ise ekrana getirilen otobüslerin bozuk değil sefere çıkma sırasını bekleyen araçlar olduğunu, A Haber’de gerçeğe aykırı yayın yapıldığını açıklamıştır.
İstanbul gibi bir metropolde toplu ulaşım elbette büyük bir kitleyi ilgilendirmekte ve bu konudaki haberler dikkatle izlenmektedir. Elbette eleştirel haber yapmak, kamu hizmetlerinde kalitenin yükseltilmesi için gereklidir ve aynı zamanda yayıncının görevidir. Ancak bu yapılırken gerçekler çarpıtılıp bozulmadan izleyiciye olduğu gibi aktarılmalıdır.
Şikâyet edilen haber ise araştırılıp gerçek olduğuna somut kanıt gösterilmeden; olayın tarafının görüşü alınması mümkünden bu yapılmayıp önyargıyla kurgulanmış; halkın haber alma ve gerçekleri öğrenme hakkı gözetilmemiş; bir kamu kurumuna karşı halkı kışkırtıcı ifadelerle yayınlanmıştır.
Açıklanan bu nedenlerle şikâyete konu haberde Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişileri ve kuruluşları eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü;
“Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki 6’ncı maddelerinin ihlal edildiği kanaatindeyiz. Şikayet edilenler hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 2 maddesini ihlalden ‘UYARI’ kararı alınmasını öneririz.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, 27 Eylül 2021 tarihinde pandemi nedeniyle video konferansla yaptığı toplantıda şikâyet başvurusunu görüşmüştür.
Şikâyet edilen yayının videosunu izleyip, Genel Sekreterlik tarafından hazırlanan raporunun okunmasından sonra Yüksek Kurul, dosyanın müzakeresine geçmiştir. Yüksek Kurul üyeleri, şikâyet konusu yayında Basın Meslek İlkeleri ihlali olup olmadığı konusunda farklı görüş açıklamıştır.
Söz alan üyelerin büyük çoğunluğu yayında etik ihlali olduğunu görüşünü savunmuştur. Şikâyet edilen yayının, haberde konu edilen kurum hakkında kamuoyunda olumsuz algı oluşturulmak üzerek kurgulandığının açık olduğunu ileri süren üyeler, şikâyet edilenlerin haberi hem yöntem, hem içerik yönünden önyargıyla kurgulandığını söylemiştir. Haberin konusunun bir kamu kuruluşu olduğuna, her zaman girip yöneticiler ve çalışanlarla görüşülerek bilgi alıp bir sorun varsa belgeleme olanağı bulunduğuna dikkati çeken üyeler, şikâyet edilenlerin bunun için hiç bir çaba göstermediğini; havadan görüntülenen ve bir kısmı hareket halindeki otobüsleri bozuk araçlar olarak gösterdiklerini savunmuştur. Şikâyet edilen muhabirin, İETT garajını girilmez ve yöneticileriyle görüşülemez algısı yarattığına söyleyen üyeler, yakın bölgeye drone ile giderek canlı yayın yapmasının da haberin önceden kurgulandığını gösterdiğine dikkat çekmiştir. Yüksek Kurul’daki gazeteci üyeler de şikâyet edilenlerin, kasıtlı olmadıkları varsayılsa bile eksik ve yanlı haber yayınladığını; habercilik dilinde ‘topal haber’ denilen bu tür haberlerin etik ihlali olduğunu dile getirmiştir.
Yüksek Kurul’da çoğunluğun aksine şikâyet konusu yayında etik ihlali olmadığını savunan bazı üyeler, toplu ulaşımda aksaklıkların dile getirilmesinde kamu yararı bulunduğunu söylemiştir. Bu üyeler, yayında görüntüye getirilen otobüslerin sefer sırası bekleyenler mi, yoksa bozuk araçlar mı olduğunun pek de önemli olmadığını ileri sürmüştür.
Yüksek Kurul, yaptığı oylamada şikâyet konusu yayının Basın Meslek İlkeleri’nin “Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki 6’ncı;
“Gazeteci görevini, taşıdığı sıfatın saygınlığına gölge düşürebilecek yöntem ve tutumlarla yapmaktan sakınır” şeklindeki 12’nci maddelerinin ihlal edildiğini OY ÇOKLUĞU ile saptamıştır. Bazı üyeler şikâyet edilen hakkında KINAMA kararı yönünde, çoğunluk ise UYARI kararını alınması yönünde oy kullanmıştır.
SONUÇ: Şikâyet edilen A Haber muhabiri Tülay Ayçiçek hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 2 maddesini ihlalden OY ÇOKLUĞU ile ‘UYARI’ kararı alınmasına karar verilmiştir.
İlk yorum yapan olun