BASIN KONSEYİ, AHABER.COM.TR HAKKINDAKİ ŞİKÂYETTE ‘KINAMA’ KARARI VERDİ
YÜKSEK KURUL KARARI
DOSYA NO : 2022- 08
KARAR TARİHİ : 09.03.2022
ŞİKAYET EDENLER : Bayram AKTAŞ, Ahmet ÇIRTLIK, Sait DOĞAN, Fırat DOĞAN,alel H Halil YILMAZ, Mustafa KILIÇ, Nurettin KAYA, Taylan Özgür SEVER, Turan AKKAYA, Umut KIZILIRMAK, Uğur DERMAN
VEKİLİ : Av. Cem PEPE
ŞİKAYET EDİLEN : Şefik ÇALIK (ahaber.com.tr Sorumlu Müdürü)
Güzeltepe Mah. Mareşal Fevzi Çakmak Cad. B Blok No:29/1/1, Eyüpsultan/İstanbul
ŞİKÂYET KONUSU :
AHABER.COM.TR internet sitesinde 11.12.2021 tarihinde yayınlanan “İBB’de terör yapılanması! İmamoğlu hepsine rahat koltuklar verdi”, 12.12.2021 tarihinde yayınlanan “CHP’li İBB’de PKK şoku! Personel yönetim şirketini de ele geçirmişler” 13.12.2021 tarihinde yayınlanan “CHP’li İBB’nin terörist çalışanlarının listesi”, 15.12.21021 tarihinde yayınlanan “İBB’de terör yuvalanması genişliyor. Bakın kimlere rahat koltuklar vermişler”, 17.12.2021 tarihinde yayınlanan “İBB kadrolarına PKK’lı isimleri dolduran Ekrem İmamoğlu’na vatandaş tepkisi” başlıklı haberlerde Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği iddiasıyla şikâyette bulunmuştur.
Şikâyetçilerin avukatı Cem Pepe Basın Konseyi’ne 11.02.2022 tarihinde yaptığı başvuruda, şikâyet edilen haberlerde gerçek dışı iddialarla müvekkillerine ‘terör örgütü üyesi’ isnadında bulunulduğunu; açık kimliklerinin ve fotoğrafları yayınlanarak hedef gösterildiklerini savunmuştur. Haberlerin Sabah gazetesinden alındığı belirtilmekle birlikte ‘tespit edildi’, ‘öğrenildi’ denilerek şikâyetçilerin suçlu gösterilip kişilik haklarına saldırıldığını iddia edilen başvuruda özetle şu ifadeler yer almıştır:
“Yapılan yayınlarda, her ne kadar ismi geçen müvekkiller hakkında ‘Gözaltı, tutuklama” gibi soruşturma/kovuşturma aşamasında başvurulan koruyucu tedbirlere ilişkin bilgilendirme yer alsa da, haber başlıklarıyla isnat edilen suçların sübut bulmuş olduğu hususu açık, kesin bir maddi gerçek olarak yansıtılmıştır.
Müvekkiller hakkında kullanılan irtibat, iltisak ve örgüt üyeliği kavramları birbiri içerisine yedirilerek anlam kargaşası yaratılmış, irtibat ve iltisak iddiasıyla yayınlandığı iddia edilen haber içeriklerinin sunuluş biçimi neticesinde, hakkında en ufak bir iddia olan kişi dahi örgüt üyesi gibi yansıtılmıştır.
Haberler, somut gerçeklikten farklı biçimde; müvekkiller hakkında kesinleşen bir yargı kararı varmışçasına kesin ifadelerle sunulmuştur. İçerik ve başlıklarda ölçülülük ilkesine aykırı biçimde yönlendirici ifadeler kullanılmıştır.
Haberlerde müvekkillerin adı, soyadı, çalıştığı yer ve fotoğrafı açık biçimde yer almış, her türlü tehdit, hakaret ve saldırıya maruz bırakılmıştır. Haberler kamuyu bilgilendirmeye yönelik ve olay görünür gerçeğe uygun/güncelmiş gibi yansıtılmış, eleştiri ve haber verme sınırları aşılmıştır.”
Başvuruda şikâyet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 4, 5, 6, 9 ve 10’uncu maddelerini ihlalden karar alınması talep edilmiştir.
UZLAŞMA ÖNERİSİ :
Şikâyet başvurusu, şikâyet edilen AHABER.COM.TR internet haber sitesi Sorumlu Müdürü Şefik Çalık’a 21.02.2022 tarihinde PTT aracılığı ile gönderilmiş, posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.
Şikâyet edilen, başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiş ve taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.
GENEL SEKRETER GÖRÜŞÜ :
Şikâyete konu haberler, İçişleri Bakanı’nın TBMM’de yaptığı konuşmada, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde (İBB) işe alınanlardan ‘557 kişinin terör örgütü üyesi’ olduğu iddiasını gündeme getirmesinin ardından yayınlanmıştır. Haberlerde, şikâyetçiler, İBB’de işe alındığı ileri sürülen FETÖ, PKK/KCK, DHKP-C, MLKP gibi ‘terör örgütü’ üyeleri arasında bulunduğu yazılmıştır.
Önce Sabah gazetesinde yayınlanan bu haberler, aynı yayın grubunda bulunan AHABER.COM.TR tarafından “Sabah o isimlere ulaştı”, “Sabah’ın haberine göre” ve “Gündem Sabah” ifadeleriyle mahreç gösterilerek kullanılmıştır. Haberlerin başlık ve spotlarında şikâyetçilere yönelik suçlamalar “İBB’de terör yapılanması!”, “CHP’li İBB’nin terörist çalışanlarının listesi”, “İBB’de terör yuvalanması genişliyor” gibi ifadelerle daha ileri götürülmüş; Sabah gazetesinin aksine fotoğrafları buzlanmadan ve soyadları da açık olarak yayınlanmıştır.
Haberlerde şikâyetçilerle ilgili güvenlik birimlerindeki kayıtlar konu edilerek, kesinleşmiş yargı kararıymış gibi sunulmuştur. Şikâyetçilerin hangi iddialarla gözaltına alındıkları, tutuklandıkları ve meslekten çıkarıldıkları detaylı anlatılıp isnat edilen suçun sabit olduğu algısı yaratılırken, haklarında dava açılıp açılmadığı hususu ortada bırakılmıştır. Yargı sürecinin sonucu ya kasıtlı olarak araştırıp soruşturmamış ya da beraat ettiklerini bilindiği halde gizlemiştir ki; her iki durum da etik ihlali oluşturmaktadır. Şikâyet edilen, alıntıladığı haberlerin sorumluluğu taşımak ve sonucuna katlanmak durumundadır.
Şikâyet edilen haberler, şikâyetçiler hakkında ‘terör örgütü üyesi’; görev yaptıkları İBB hakkında da ‘terörist çalıştıran kurum’ algısı yaratmak üzere kurgulanmış, özle biçim arasındaki denge bozularak somut gerçek çarpıtılmıştır. Halkın haber alma hakkına hizmet etmediği açık olan bu haberlerde şikâyetçilerin kişilik hakları ve toplumdaki saygınlıkları hedef alınarak, eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırları aşılmıştır.
Açıklanan bu nedenlerle şikâyet konusu haberlerde Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü; “Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunun haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki” 6’ncı; “Yasaların suç saydığı eylemler, gerçek olduğuna makul nedenler bulunmadıkça kimseye atfedilemez” şeklindeki 10’uncu maddelerinin ihlal edildiği kanaatindeyiz, Şikayet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 4, 6 ve10’uncu maddelerini ihlalden ‘KINAMA’ kararı alınmasını öneririz.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, 09.03.2022 tarihinde salgın önlemleri nedeniyle video konferansla gerçekleştirdiği toplantıda, dosyayı görüşmüştür.
Genel Sekreterlik raporunun okunmasının ardından dosyanın müzakeresine geçilen Yüksek Kurul’da, şikâyet konusu haberlerde etik ihlali olup olmadığı konusunda üyeler farklı görüş bildirmiştir.
Söz alan üyelerin çoğunluğu, şikâyet konusu haberlerde etik ihlali olduğu görüşünü savunmuştur. Şikâyet edilenin, haberleri aynı yayın grubundaki bir başka yayın organından kaynak göstererek alındığını belirten üyeler, sorgulamadan kullandığı haberin sorumluluğunu taşıması ve yapılan etik ihlalinin sonucuna katlanması gerektiğini söylemiştir. Üyeler, haberlerde özle biçim arasında denge bozularak somut gerçeğin gizlendiğini; şikâyetçiler hakkındaki irtibat ve iltisak iddialarının çarpıtılarak kesin hükme bağlanan yargı kararıymış gibi sunulduğunu; masumiyet karinesinin ihlal edilerek şikâyetçilerin ‘suçlu’ gösterildiklerini dile getirmiştir. Haberlerin şikâyetçiler hakkında ‘terörist’; görev yaptıkları belediyenin de ‘teröristlerin işe aldığı’ algısı yaratmak üzere kurgulandığına dikkat çeken üyeler, alıntı yapılan kaynağın aksine şikâyetçilerin soyadları kodlanmadan ve fotoğrafları buzlanmadan yayınlanarak hedef gösterildiklerini, bunun da ağır etik ihlali olduğunu söylemiştir. Genel Sekreter raporunda tespitlere büyük ölçüde katılan üyeler, Basın Meslek İlkeleri’nin 4 ve 6’ıncı maddelerinin ihlal edildiği görüşünün isabetli olduğunu; 10’uncu maddenin yerine ise 9’uncu maddenin ihlal edildiği yönünde karar tesis edilmesini önermiştir.
Bazı üyeler, şikâyetçilerin söz konusu örgütlerle irtibatlı ve iltisaklı olduklarına ilişkin yetkili makamlardan yapılan açıklama ve verilen bilgileri yayınlamanın gazetecilik görevi olduğunu, bu nedenle şikâyet konusu haberlerde etik ihlali olmadığı görüşünü savunmuştur. Yayın kuruluşlarının siyasi ihtilaflarda taraf olma hakkı bulunduğunu vurgulayan bu üyeler, şikâyet edilen haberlerin bu amaçla yayınlandığının kabul edilmesi gerektiğini ifade etmiştir.
Yüksek Kurul, müzakerenin tamamlanmasından sonra yaptığı oylamada, şikâyet konusu haberlerde Basın Meslek İlkeleri’nin, “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü;
“Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki 6’ncı;
“Suçlu olduğu yargı kararıyla belirlenmedikçe hiç kimse ‘suçlu’ ilan edilemez” şeklindeki 9’uncu maddelerinin ihlal edildiğini OY ÇOKLUĞU ile saptamış; şikâyet edilen hakkında OY ÇOKLUĞU ile ‘KINAMA’ kararı almıştır.
SONUÇ: Şikâyet edilen AHABER.COM.TR Sorumlu Müdürü Şefik Çalık hakkında, Basın Meslek İlkeleri’nin 4, 6 ve 9’uncu maddelerini ihlalden OY ÇOKLUĞU ile KINAMA kararı alınmasına karar verilmiştir.
