BASIN KONSEYİ, YENİAKİT.COM.TR HAKKINDAKİ ŞİKÂYETTE ‘UYARI’ KARARI VERDİ
YÜKSEK KURUL KARARI
DOSYA NO : 2022- 11
KARAR TARİHİ : 09.03.2022
ŞİKAYET EDENLER : 1- Bayram AKTAŞ
2- Ahmet ÇIRTLIK
3- Sait DOĞAN
4- Fırat DOĞAN,alel H
VEKİLİ : Av. Cem PEPE
ŞİKÂYET EDİLEN : A. İhsan KARAHASANOĞLU (yeniakit.com.tr Yazı İşleri Md)
Halkalı, Merkez Mah. Dereboyu Cad. No: 65/3 K.ÇEKMECE / İSTANBUL
ŞİKÂYET KONUSU :
YENİAKİT.COM.TR internet sitesinde 15.12.2021 tarihinde yayınlanan “CHP’li Ekrem İBB’yi terör yuvasına çevirmiş: FETÖ- PKK ve DHKP-C mensuplarına diyet borcunu ödemiş” başlıklı haberde Basın Meslek İlkelerinin ihlal edildiği iddiasıyla şikâyette bulunmuştur.
Şikâyetçilerin avukatı Cem Pepe, Basın Konseyi’ne 11.02.2022 tarihinde yaptığı başvuruda, şikâyet edilen haberde müvekkillerine gerçek dışı iddialarla ‘terörist’ isnadında bulunulduğunu; soyadları rumuz olarak verilse de kimlikleri belli olacak şekilde fotoğrafları yayınlanarak hedef gösterildiklerini savunmuştur. Başvuruda özetle şu ifadeler yer almıştır:
“Her ne kadar ismi geçen müvekkiller hakkında ‘Gözaltı, tutuklama” gibi soruşturma/kovuşturma aşamasında başvurulan koruyucu tedbirlere ilişkin bilgilendirme yer alsa da, haberde isnat edilen suçların sübut bulmuş olduğu hususu açık, kesin bir maddi gerçek olarak yansıtılmıştır.
Haber, somut gerçeklikten farklı biçimde; müvekkiller hakkında kesinleşen bir yargı kararı varmışçasına kesin ifadelerle sunulmuştur. İçerik ve başlıklarda ölçülülük ilkesine aykırı biçimde yönlendirici ifadeler kullanılmıştır.
Haberde müvekkiller kimlikleri belli olacak şekilde yer almış, her türlü tehdit, hakaret ve saldırıya maruz bırakılmıştır. Haber kamuyu bilgilendirmeye yönelik ve olay görünür gerçeğe uygun/güncelmiş gibi yansıtılmış, eleştiri ve haber verme sınırları aşılmıştır.”
Başvuruda şikâyet edilenler hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 4, 5, 6, 9 ve 10’uncu maddelerini ihlalden karar alınması talep edilmiştir.
UZLAŞMA ÖNERİSİ :
Şikâyet başvurusu, şikâyet edilen YENİAKİT.COM.TR Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Ali İhsan Karahasanoğlu’na 21.02.2022 tarihinde PTT aracılığı ile gönderilmiş ve posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.
Şikâyet edilen, başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiş ve taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.
GENEL SEKRETER GÖRÜŞÜ :
YENİAKİT.COM.TR internet sitesinde 15.12.2021 tarihinde yer alan “CHP’li Ekrem İBB’yi terör yuvasına çevirmiş: FETÖ- PKK ve DHKP-C mensuplarına diyet borcunu ödemiş” başlıklı haber, “Sabah İBB’ye FETÖ kontenjanından alınan isimlere ulaştı” ifadesiyle, başka bir gazeteden alıntı haber olarak yayınlanmıştır.
Başlığı değiştirilip metni özetlenerek oluşturulan haberin spotunda, “Yolsuzluklarla gündemden düşmeyen CHP’li belediye başkanları tarafından yönetilen İBB’de. PKK, DHKP-C ve FETÖ’cülere görev verilerek büyük skandala imza atıldığı ortaya çıktı. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun TBMM’de yaptığı çıkışın ardından İBB yönetiminde ‘suçüstü paniği’ yaşandığı ortaya çıktı” ifadeleri yer almıştır.
Şikâyet edilen haberin konusu, İçişleri Bakanı’nın Meclis’te yaptığı konuşmasıyla gündeme gelen “İBB’de terör örgütü üyesi 557 kişinin işe alındığı” iddiasıdır. Olay günceldir, konuyu araştırmak ve gerçeği ortaya çıkarıp yayınlamak gazetecilik görevidir. Şikâyet edilen herhangi bir araştırma yapmadan, bir başka gazetenin İBB’de işe alınan ve terör örgütü üyesi oldukları iddia edilen şikâyetçilerle ilgili yayınlarından özetleyerek oluşturduğu haberi yayınlamıştır.
Şikâyetçilerle ilgili güvenlik birimlerindeki kayıtlara dayanılarak hangi iddialarla gözaltına alındıkları ve tutuklandıkları; haklarında meslekten atılma kararı bilgilerine haberde yer verilirken, yargılama sürecinin sonucu tıpkı haberin alıntılandığı kaynakta olduğu gibi ortada bırakılmıştır. Bu ya kasıtlı olarak araştırıp soruşturmamış ya da beraat ettikleri bilindiği halde ‘terörist’ ve ‘suçlu’ oldukları algısı yaratılması amacıyla gizlemiştir. Her iki durumda etik ihlali söz konusudur ve şikâyet edilen, gerçek olduğunu araştırıp sorgulamadan alıntı yaptığı haberdeki etik ihlalinin sorumluluğunu taşımalıdır.
Gerçekçarpıtılıp özle biçim arasındaki denge bozularak kurgulanan haber, halkın haber alma hakkına hizmet amacıyla değil, şikâyetçiler hakkında ‘terörist’; İBB hakkında da ‘teröristleri işe alan kurum’ algısı yaratacak şekilde sunulmuştur. Kesinleşmiş yargı kararı olmadan suçlu gösterilen şikâyetçilerin kişilik hakları ve toplumdaki saygınlıkları hedef alınarak, eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırları aşılmıştır.
Açıklanan bu nedenlerle şikâyet konusu haberde Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü; “Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunun haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki” 6’ncı;“Yasaların suç saydığı eylemler, gerçek olduğuna makul nedenler bulunmadıkça kimseye atfedilemez” şeklindeki 10’uncu maddelerinin ihlal edildiği kanaatindeyiz. Şikayet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 4, 6 ve10’uncu maddelerini ihlalden ‘KINAMA’ kararı alınmasını öneririz.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, şikâyet dosyasını 09.03.2022 tarihinde salgın önlemleri nedeniyle video konferansla yaptığı toplantıda görüşmüştür. Genel Sekreterlik raporunun okunmasının ardından dosyanın müzakeresine geçen Yüksek Kurul’da söz alan üyeler, şikâyet konusu haberde etik ihlali olup olmadığı konusunda farklı görüş savunmuştur.
Üyelerin çoğunluğu şikâyet edilen haberde etik ihlali olduğu görüşünü savunmuştur. Şikâyet edilenin, bir başka yayın kuruluşundan almış ve kaynak göstermiş olsa da yayınladığı haberin sorumluluğunu taşımak zorunda olduğunu belirten üyeler, yapılan etik ihlali sonucuna da katlanmak durumunda olduğunu vurgulamıştır. Üyeler, şikâyet edilen haberde öncelikle özle biçim arasında dengenin bozulduğunu ve gerçeğin gizlendiğini; şikâyetçiler hakkındaki irtibat ve iltisak iddialarının kesin hükme bağlanan yargı kararıymış gibi sunulduğuna dikkati çekmiştir. Şikâyetçiler hakkında kesinleşmiş yargı kararı ortaya konulmadan ‘suçlu’ gösterilmelerinin masumiyet karinesinin ihlali olduğunu dile getiren üyeler, haberin şikâyetçiler hakkında ‘terörist’, görev yaptıkları belediyenin de ‘teröristlerin işe aldığı’ algısı yaratmak üzere kurgulandığını, bunun kişilik haklarına saldırı olduğunu söylemiştir.
Genel Sekreterin raporunda, etik ihlali olduğuna ilişkin tespitlere katıldıklarını, Basın Meslek İlkeleri’nin 4 ve 6’ıncı maddelerinin ihlalinin isabetli bulduklarını söyleyen üyeler, 10’uncu maddenin ihlalinin yersiz bulmuş, bunun yerine 9’uncu maddenin ihlali edildiği görüşünde ittifak etmiştir. Bazı üyeler de ‘kınama’ kararı yerine ‘uyarı’ kararı alınmasının uygun olacağı görüşünü dile getirmiştir.
Bazı üyeler ise şikâyet edilen haberde etik ihlali olmadığını; şikâyetçilerin adı geçen örgütlerle irtibatlı ve iltisaklı olduklarına ilişkin ilgili birimlerin verdiği bilgi ve belgeler ileyapılan açıklamaları yayınlamanın gazetecilik faaliyeti olduğunu söylemiştir.
Yüksek Kurul, müzakerenin tamamlanmasından sonra yaptığı oylamada, şikâyet konusu haberde Basın Meslek İlkeleri’nin, “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü;
“Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki 6’ncı;
“Suçlu olduğu yargı kararıyla belirlenmedikçe hiç kimse ‘suçlu’ ilan edilemez” şeklindeki 9’uncu maddelerinin ihlal edildiğini OY ÇOKLUĞU ile saptamış; şikâyet edilenler hakkında OY ÇOKLUĞU ile ‘UYARI’ kararı almıştır.
SONUÇ: Şikâyet edilen YENİAKİT.COM.TR Yazı İşleri Müdürü Ali İhsan Karahasanoğlu hakkında, Basın Meslek İlkeleri’nin 4, 6 ve 9’uncu maddelerini ihlalden OY ÇOKLUĞU ile UYARI kararı alınmasına karar verilmiştir.
