BASIN KONSEYİ, TAKVİM GAZETESİ HAKKINDAKİ ŞİKÂYETTE
‘KINAMA’ KARARI VERDİ
YÜKSEK KURUL KARARI
DOSYA NO : 2023 – 41
KARAR TARİHİ : 10.11.2023
ŞİKÂYET EDEN : Metro İstanbul Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Yavuz Selim Mahallesi. Metro Sokak No:3 ESENLER / İSTANBUL
VEKİLİ : Avukat Barış DEMİROĞLU
Yavuz Selim Mahallesi. Metro Sokak No:3 ESENLER / İSTANBUL
ŞİKAYET EDİLEN : Samet BAŞ (Takvim Gazetesi Sorumlu Müdürü)
Güzeltepe Mah. Mareşal Fevzi Çakmak Cad. B Blok No:29/1/1 EYÜP/ İSTANBUL
ŞİKAYET KONUSU :
TAKVİM gazetesi ve gazetenin internet sitesinde 12.09.2023 tarihinde yayınlanan
“Kemal Kılıçdaroğlu, İBB’nin montajlı yalanına göz göre göre çanak tuttu. İftira
üzerine A Haber’i hedef aldı” başlıklı haberlerde Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği
iddiasıyla şikâyette bulunulmuştur.
Şikâyetçi, Metro İstanbul A.Ş. vekili Av. Barış Demiroğlu, Basın Konseyi’ne
25.09.2023 tarihinde yaptığı başvuruda, Takvim gazetesinin söz konusu haberi,
müvekkil şirket ve iştirak olarak bağlı olduğu İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne zarar
vermek kastıyla yayınladığını iddia etmiştir. Takvim gazetesinin bu haberi, gruba ait
televizyonlardan A Haber kanalının yürüyen merdivenlerle ilgili gerçek dışı iddialarla
yaptığı yayınlarına destek vermek amacıyla yayınladığı savunulan başvuruda,
müvekkil şirkete ve şirket yetkililerine iftira atıldığını, küçük düşürülüp saygınlıklarına
ve kişilik haklarına zarar verildiği öne sürülmüştür.
Başvuruda şikâyet edilen Takvim gazetesinin sorumluları hakkında Basın Meslek
İlkeleri’nin 3, 4, 6 ve 12’nci maddelerini ihlalden yaptırım uygulanması talep edilmiştir.
UZLAŞMA ÖNERİSİ :
Şikâyet başvurusu, şikâyet edilen Takvim gazetesinin Sorumlu Müdürü Samet Baş’a
PTT ile gönderilmiş ve posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.
Şikâyet edilen, başvurudaki iddialarına süresinde yanıt vermemiş ve taraflar arasında
uzlaşma sağlanamamıştır.
GENEL SEKRETERLİK GÖRÜŞÜ :
Takvim gazetesinin şikâyete konu “Kemal Kılıçdaroğlu, İBB’nin montajlı yalanına göz
göre göre çanak tuttu. İftira üzerine A Haber’i hedef aldı” başlıklı haberi 12.09.2023
tarihinde yayınlanmış ve 13.09.2023 tarihinde güncellenmiştir.
Gazetenin haberinde, aynı grubun televizyon kanalı A Haber’in, Altunizade Metro
İstasyonunda yürüyen merdivenlerin çalışmadığı iddiasıyla ilgili sürdürdüğü yayınlara,
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin ‘Metroda sabotaj, kumpas ve yalan haber nasıl
yapılıyor’ başlığı altında video görüntüsüyle verdiği yanıt konu edilmiştir. Haberde
spot olarak “CHP’li İBB yönetiminde her gün patlak veren sorunların son örneğini A
Haber gözler önüne sermişti. A Haber muhabiri Mehmet Karataş kameramanı
Hüseyin Koçak’la vatandaşın şikâyetlerini yerinde incelerken İBB yetkililerinin
engellemelerine maruz kalmış ve bununla sınırlı kalmayarak kırpılan görüntülerle
Murat Ongun A Haber’e iftira atmıştı. Canlı yayında Ongun’un yalanları tek tek
çürütülürken skandallarıyla gündemden düşmeyen Kemal Kılıçdaroğlu sosyal medya
hesabından göz göre göre montajlı yalana çanak tuttu” ifadelerine yer verilmiştir.
Haber metninde, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun İstanbulluları sefalete mahkum
ettiği; ihaleleri yandaşa verdiği; İstanbulluların hizmetten mahrum kaldığı ve her gün
arızalanan metrodaki yürüyen merdivenlerin kullanılmaz hale geldiği yazılan 10
ekranlık haberde “Son rezillik Altunizade’de kendini gösterdi”, “A Haber o anları
görüntüledi”, “İBB yetkililerinden engelleme”, Ekipler çalışıyor dediler, yalan çıktı”,
“Murat Ongun algıya soyundu”, Kılıçdaroğlu da yalana çanak tuttu” ara başlıkları
kullanılmıştır.
Takvim gazetesinin atıfta bulunduğu A Haber televizyonunun yayınında, muhabir
Mehmet Karataş, Altunizade Metro İstasyonu’nda yürüyen merdivene sabotaj
yapıldığını bildiği halde, sabotajcıları mağdur yolcu gibi röportaj yapıp ekrana
çıkarmış ve onlara merdivenlerin sık sık arıza yaptığını ve halkın mağdur edildiğini
söyletmiştir. Sabotajcılarla metro içinde dolaştığı güvenlik kamerası görüntüleriyle
kanıtlanan muhabir Mehmet Karataş, İstanbul Büyükşehir Belediyesi yapılanın
kumpas olduğunu açıklayınca “İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne buradan
soruyorum. Merdivenler bozuk mu değil mi? İstanbullular yürüyor mu yürümüyor mu?
Çalışmayan merdivenleri yarın da anlatmaya devam edeceğiz. Yanan otobüsler
anlatmaya devam edeceğiz. A Haber’e asla engel olamayacaklar” diyerek kendince
meydan okumuştur.
Takvim gazetesi hiçbir araştırma sorgulama yapmadan şikâyet edilen haberi, aynı
grubun yayın organının yalanına bilerek ve isteyerek destek için yayınlanmıştır.
Gazetecinin görevi olayları araştırıp gerçeği ortaya çıkarmak, saklamadan ve
çarpıtmadan olduğu gibi aktarmaktır. Gerçeğin gizlenmesi, haber verme amacının
dışına çıkılarak şikâyetçi Metro İstanbul A.Ş. ile bağlı olduğu İstanbul Büyükşehir
Belediyesi’ne iftira atılması eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırlarını aşan etik ihlalidir.
Açıklanan bu nedenlere şikâyet edilen haberde Basın Meslek İlkeleri’nin “Kamusal bir
görev olan gazetecilik, ahlaka aykırı özel amaç ve çıkarlara alet edilemez. Gazeteci
halkın haber alma ve gerçekleri öğrenme hakkını gözetir” şeklindeki 3’üncü;
“Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya
iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü;
“Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın
veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki 6’ncı maddelerinin
ihlal edildiği kanaatindeyiz. Şikâyet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 3, 4 ve
6’ncı maddelerini ihlalden ‘KINAMA’ kararı alınmasını öneririz.
YÜKSEK KURUL DEĞERLENDİRMESİ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, 10.11.2023 tarihinde yaptığı toplantısında şikâyet
başvurusunu görüşmüştür. Genel Sekreterin raporunu sunmasından sonra,
toplantıya katılıp açıklama yapma talebinde bulunan Metro İstanbul A.Ş. Hukuk
Müşaviri Av. Barış Demiroğlu salona davet edilip dinlenmiştir.
Şikâyetçi vekili, Takvim gazetesinde yayınlanan haberde aynı gruba ait A Haber
televizyonunun Metro İstanbul A.Ş. ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne yönelik
yalan haberin tekrarlanarak kumpasa destek verildiğini savunmuştur. Habere konu
edilen A Haber televizyon kanalındaki yayının kumpas/tezgah olduğunu güvenlik
kamerası görüntüleri ve sistem kayıtlarını kanıt göstererek savunan şikâyetçi vekili,
15.09.2023 tarihinde cevap ve düzeltme talebinde bulunduklarını ancak bunun yerine
getirilmediğini de belgesiyle açıklamıştır. Şikâyetçi vekili, Yüksek Kurul üyelerinin
sorularını yanıtlarken, yayına konu olan yürüyen merdiveni kasıtlı olarak ‘Acil Dur’
butonuna basılarak durduranların çıkışta banka oturup beklediğini; A Haber ekibinin
40 dakika sonra gelip onlarla röportaj yaparak yayını gerçekleştirdiğini; metro ağında
2000’den fazla yürüyen merdiven olduğunu; herhangi bir merdiven durduğunda
sistemin anında arızayı gösterdiğini ve o noktaya teknik ekibin yönlendirildiğini; her
istasyonda teknik ekip bulunmadığını ve en yakın yerden ekip sevk edildiğini;
istasyona ulaşan ekibin bir anda düğmeye basıp merdiveni çalıştırmasının mümkün
olmadığını kontrol merkezine inip bir dizi işlemden sonra merdivenin çalıştırılabildiğini
ve bunun zaman aldığı bilgilerini vermiştir.
Yüksek Kurul, şikâyetçi vekilinin açıklamalarını tamamlayıp salondan ayrılmasının
ardından dosyanın müzakeresine geçmiştir.
Haber konusu yapılan olayın sübutuna dair Yüksek Kurulun vardığı tespitler 2023-38
no.lu dosyada izah edilmiş olup burada tekrarlanmayacaktır.
Yüksek Kurul Basın Meslek İlkeleri’nin 4 ve 6’ncı maddelerinin ihlal edildiğinde
mutabık kalmıştır. Zira, olayın aslı gereği gibi araştırılmaksızın, sabotaj sonucu
meydana gelen arızanın nedenini görüntüleriyle birlikte yansıtan İBB, gerçeği
gizlemek amacıyla montaj görüntülere başvurmakla ve ‘iftira’ ile suçlanmıştır. Oysa
detayı 2023-38 Nolu dosyada açıklandığı üzere, İBB’nin bu hususta başvurduğu
gerçeğe aykırı veya yanıltıcı bir yöntem yoktur. Ayrıca, yayında, CHP Genel Başkanı
Kemal Kılıçdaroğlu hakkında da aynı temele dayanarak, suçlayıcı (montajlı yalana
çanak tutmak gibi) ifadeler kullanılmıştır
Buna karşılık, neticede kendi özgün haberini ve iddiasını değil, bir başka basın
organının haberini okuyucuya yansıtmış olması ve bunun üzerinden bazı doğru
olmayan değerlendirmelere yer verilmiş olması nedeniyle, 3’üncü ve 12. maddenin
ihlalinin söz konusu olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bununla birlikte, talep edilmesine rağmen, şikayetçinin görüşlerine yer verilmemesi
nedeniyle cevap hakkına ilişkin 16’ncı maddenin ihlal edildiği tespit edilmiştir.
SONUÇ :
Müzakerenin tamamlanmasının ardından oylamaya geçen Yüksek Kurul, şikâyet
edilen yayında Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının
ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez”
şeklindeki 4’üncü;
“Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın
veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki 6’ncı;
“Basın organları, yanlış yayınlardan kaynaklanan cevap ve tekzip hakkına saygı
duyarlar” şeklindeki 16’ncı maddelerinin ihlal edildiğini OY BİRLİĞİ ile saptamış ve
yine OY BİRLİĞİ ile ‘KINAMA’ kararı almıştır.
Sonuç olarak şikâyet edilen Takvim Gazetesi Sorumlu Müdürü Samet Baş hakkında
Basın Meslek İlkeleri’nin 4, 6 ve 16’ncı maddelerini ihlalden OY BİRLİĞİ ile ‘KINAMA’
kararı verilmiştir.
