REFERANS NO : 2018 – 34
ŞİKAYETÇİ : MHP Dalaman İlçe Başkanı Hasan Şimşek’in avukatı Pınar AYHAN
ŞİKAYET EDİLENLER: Etem ERSEN (Dalamantv İnternet Sitesi muhabiri)
ŞİKAYET KONUSU:
Muğla’nın Dalaman İlçesi’nde, MHP İlçe Başkanı Hasan Şimşek, trafikte tartıştığı Bahri Atakul’u daha sonra önüne geçip dövmüş, Atakul’un şikayeti üzerine olay güvenlik birimlerine yansımış ve tarafların ifadeleri alınmıştır. Şikayet edilen Etem Ersen, 24 Eylül 2018 günü meydana gelen bu olayı 26 Eylül 2018 günü görev yaptığı gazete ve televizyonda haberleştirmiş, sonra da olay yerel ve ulusal basında geniş yankı bulmuştur. MHP İlçe Başkanı Hasan Şimşek’in avukatı Pınar Ayhan, 1. Kasım 2018 tarihinde Basın Konseyi’ne yaptığı başvuruyla, haberi yapan Etem Ersen hakkında şikayette bulunmuştur.
Şikayet edilenin ‘MHP İlçe Başkanından Şehit Babasına Darp’ başlıklı habere konu olay, 24 Eylül 2018 günü meydana gelmiştir. Şikayet edilen Hasan Şimşek de bununla ilgili haberini 26 Eylül 2018 günü ‘ÖZEL HABER’ logosuyla ve kendi imzasıyla Dalamantv İnternet Sitesi’nde yayımlamış, aynı gün kişisel sosyal medya hesaplarından da paylaşmıştır.
Etem Ersen imzalı habere göre MHP İlçe Başkanı Hasan Şimşek, trafikte aniden önüne çıktığını ileri sürdüğü Bahri Atakul’la tartışmış, gece yarısı da bisiklet yolunda önünü kesmiş, saldırıp dövmüştür. Yumruk ve tekme darbeleriyle gözlüğü ve protez dişleri kırılan vücudunda ezilmeler meydana gelen Atakul, hastaneden rapor salmış ve İlçe Emniyet Müdürlüğü’ne gidip şikayetçi olmuştur. Dalaman Deniz Üs Komutanlığı’nda görevli bir uzman çavuş da oradan geçerken olayı görmüş, saldırganın kaçtığı aracın plakasını almış ve tanık olarak ifade vermiştir.
Emniyetteki ifadesinde şehit babası olduğunu ve marangozluk yaptığını söyleyen Bahri Atakul, “Bin bu ülke için bir oğul şehit verdim bana yapılan kendilerini milliyetçi olarak ifade edilen kişi kişilere yakışmayan aşağılık bir harekettir, Türk adaleti gereğini yapacaktır…” şeklinde ifade vermiştir.
Olayla ilgili soruşturma sürerken MHP İlçe Başkanı Hasan Şimşek açıklama yaparak, trafikte önüne çıkan kişinin kendisine el kol hareketi yaptığını, karanlıkta kim olduğunu göremediğini, daha sonra belediye önünde önüne çıktığını, tartışmaya girince vurduğunu ve pişman olduğunu söylemiştir. Kavganın şiddetli olmadığını, özür dilemek için aracılar koyduğunu anlatan Hasan Şimşek, “Bizler milliyetçi insanlarız, bir şehit babasıyla bu şekilde olayımız olduğundan dolayı pişmanlık duyuyorum, bir alık gaflet oldu. Kendileri ile davadan vazgeçmeleri ve özrümün kabulü için görüşmeye hazırım” demiştir.
Etem Ersen’in sosyal medya hesaplarından yaptığı paylaşımlara büyük bölümünde MHP İlçe Başkanı Hasan Şimşek’e yönelik sinkaflı ifadelerin yer aldığı çok sayıda yorum yapılmıştır.
Şikayetçinin avukatı Pınar Ayhan yaptığı başvuruda, şikayet edilen Etem Ensen’in haberini yaparken objektif davranmadığını, henüz soruşturma başlatılmadan haber yaptığını, olaydan çok kurumsal kimlikleri öne çıkarıldığı savunularak şöyle demiştir:
“Müvekkilin siyasi kimliğini ön plana çıkararak MHP İlçe Başkanı şehit babasını darp etti şeklindeki haberi ile gazeteciliğin kurumsal bir görev olarak saygınlığını adeta ayaklar altına alarak basın meslek ilkelerinin de birçoğunu ihlal etmiştir…. haberin başlığından da anlaşılacağı üzere birilerini veya kurumları karalayarak salt şahsına ve de bazı kişi ve kurumlara rant sağlamaya çalışarak Ethem Ersen isimli şahsın haber ve paylaşımları karşısında tarafınıza bildirim hakkımızı kullanma zarureti hasıl olmuştur.”
Şikayet edilen Etem Ersen’in, olayı araştırmadığını, sadece mağdur olduğu söylenen tarafın beyanlarından ola çıkıp haber ve paylaşımlar yaptığını savunan şikayetçi, şu ifadelere yer vermiştir:
“Kamera görüntüleri yayınlayarak olayı çarpıtmıştır. Olayın başlama sebebine dair 70-80 metre gerideki işyeri güvenlik kamera görüntülerini nedense yayınlamamıştır. Bu görüntülerden de anlaşılacağı üzere; taraflar arasında trafikte küçük bir tartışma yaşanmış akabinde de 70-80 metre ileride taraflar karşılaşmıştır. Bu sırada mağdur olduğu iddia edilen şahıs müvekkile doğru hamle yapınca, müvekkil kendini müdafaa amaçlı şahsı ittirmiş olup şahıs bisikletten düşmüştür. Yaşanan tüm olay yaklaşık 30 saniye kadar cereyan etmiş olması karşısında ‘darp etti’ şeklindeki başlık ile haber yapılmasının gerekçesi nedir algılayabilmiş değiliz.
Yaşanan olay herkesin başına gelebilecek anlık bir olay olup müvekkilin ‘MHP İlçe Başkanlığı’ ve de mağdur olduğu iddia olunan şahsın da ‘Şehit Babası’ sıfatlarının ön plana çıkartılarak yapılan haber ve paylaşımın gazetecilik ile asla bir ilgisi olamaz. Burada menfaat güdüldüğü açıkça ortadadır.”
Haberde şikayetçiyi aşağılayan ve iftira niteliğindeki ifadelere yer verildiği de ileri sürülen şikayet başvurusunda, olayla ilgili soruşturma başlatılmasının ardından Hasan Şimşek’in de olayla ilgili şikayetçi olduğu vurgulanmıştır.
Başvuruda şikayet edilen Etem Ersen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin, ‘Kişileri ve kuruluşları eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez’ şeklindeki 4’üncü ve ‘Kurumsal bir görev olan gazetecilik ahlaka aykırı özel amaç ve çıkarlara alet edilemez’ şeklindeki 3’üncü maddelerinden işlem yapılması istenmiştir.
UZLAŞMA VE DİĞER KONULAR
Şikayet başvurusu şikayet edilen Etem Ersen’e hem e-mail hem posta ile gönderilmiş, posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir. Taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ
Şikayet edilen haberin konusu, 24 Eylül 2018 gecesi MHP İlçe Başkanı Hasan Şimşek’in, ilçede marangozluk yapan Bahri Atakul ile trafikte tartışması ve ardından gece karanlıkta ona saldırıp dövdüğü iddiasıdır. Bu olay güvenlik birimlerine intikal etmiş ve Hasan Şimşek hakkında adli soruşturma açılmıştır.
Şikayet edilen gazeteci Ethem Ersen, olaydan 2 gün sonra Dalamantv internet sitesinde yayımladığı haberde Bahri Atakul’un şehit babası olduğunu ve oğlu Hamza’nın 1992 yılında Mardin Midyat’ta askerliğini yaparken çatışmada şehit düştüğünü öne çıkartarak, ‘MHP İlçe Başkanından Şehit Babasına Darp’ başlığını kullanmıştır. Haberin giriş paragrafı, mağdurun oğlunun şehitlik bilgileriyle başlamaktadır ve bir şehit babasının dövüldüğü vurgulanmaktadır.
Haber bazı yönleriyle basın meslek ilkelerine uygundur. Şöyle ki, yazının bütünü içerisinde olay tüm yönleriyle verilmiştir. Polise başvurup şikayetçi olan kişinin anlatımları ve suçlamaları kadar, suçlanan kişinin açıklamaları ve savunmasına da yer verilmiştir.
Buna karşılık, haberin veriliş biçiminin objektif haber tekniğine uygun olmadığı görülmektedir. Haberin, okuyucunun algısını yönlendirecek bir üslupla yazıldığı görülmektedir. Haberde asıl olay arka plana alınırken, tarafların şehit babası ve parti başkanı oldukları öne çıkarılmıştır. Oysa objektif habercilik anlayışında asıl olayın, haberin diğer unsurlarının gerisine düşmemesi gerekmektedir.
Yaşlı bir insana karşı fiziksel şiddet kullanmanın tasvip edilemez olduğu açıktır. Ne var ki, Bahri Atakul’un şehit babası olduğu olaydan sonra ortaya çıkmıştır ve Hasan Şimşek tarafından olay anında bilinmemektedir. Haberi dikkatlice okumayan ve haberin başlığıyla muhabir tarafından özellikle ön plana çıkarılan unsurlarına yoğunlaşan bir okuyucunun, bu kritik noktayı yanlış anlaması mümkündür.
Haberle birlikte güvenlik kamerası görüntüleri de yayınlanmıştır. Şikayet başvurusunda, güvenlik kamerası görüntülerinin bir bölümü yayınlanırken, olayın başladığı yerdeki güvenlik kamerası görüntülerinin yayınlanmadığı belirtilmiştir. Bunda bir kasıt olmasa bile bu husus şikayete haklılık payı kazandırmaktadır. Olayın tam olarak anlaşılması için bu görüntülerin tümü önem kazanmaktadır. Ne var ki, muhabirin bu görüntülere ulaşmak olanağının bulunup bulunmadığı bilinmediğinden, Yüksek Kurul’un değerlendirmesinde bu nokta dikkate alınmamıştır.
Öte yandan, asıl sorun olayın sosyal medyaya aksetmesinin ardından ortaya çıkan gelişmeler olmuştur. Sosyal medyanın günümüzde düşük maliyetli, hızlı ve çok etkili bir haberleşme aracı olduğu yadsınamaz. Yerleşik (konvansiyonel) medyanın uyması gereken kuralları olmasına rağmen, sosyal medyanın belki teknik, idari ve adli işlemler dışında hiçbir kuralı ve sınırı yoktur. Sosyal medya gazete, televizyon, radyo ve internet sitesi olmadığı, kısacası “basın” addedilemediği için, başlı başına Basın Meslek İlkeleri’ne tabi değildir. Bununla birlikte, bir gazetecinin sosyal medyada yaptığı paylaşımın meslek ilkelerine tabi olabilmesi mümkündür. Yüksek Kurulumuzca daha önce de ifade edildiği üzere:
“Ne var ki, mesleki etik kurallarına uyma gereğinin söz konusu olup olmaması bakımından önemli olan, “içeriği paylaşan kişinin sıfatı” ve “içeriğin niteliği”dir. Bu bakımdan, şikayet edilen kişi “gazeteci” ise, paylaşımın hangi mecrada yapıldığı belirleyici olamaz. Eğer gazeteci sıfatına sahip bir kimse, haber niteliğini taşıyan bir paylaşım yapıyorsa, bunu hangi mecrada ve ne şekilde paylaşırsa paylaşsın, Basın Meslek İlkelerine tâbi olmalıdır.”
Şikayet edilen Ethem Ersen bir gazeteci olup inceleme konusu sosyal medya paylaşımlarının da “haber” nitelikli olduğu açıktır. Bu bakımdan, paylaşımlarının Basın Meslek İlkelerine uygunluk açısından denetlenmesi mümkündür. Ethem Ersen haberinin gazete ve televizyonda yer almasıyla yetinmemiş, haberdeki ‘MHP İlçe Başkanından Şehit Babasına Darp’ başlığını ve güvenlik kamerası görüntülerini kendi sosyal medya hesabından da paylaşmıştır. Bunun üzerine, verilen linkten haberi bulup okumaya bile gerek duymayan çok sayıda takipçisi ve sosyal medya kullanıcıları, sadece ‘MHP İlçe Başkanından Şehit Babasına Darp’ ifadesinden yola çıkarak aşağılayıcı ve küfürlü ifadelerle yorumlar yapmış, daha önemlisi şikayetçi Hasan Şimşek’in can güvenliğine yönelik tehditlerde bulunmuştur.
Her ne kadar haberin linki verilmişse de bir gazeteci, sosyal medyadaki ortalama bir takipçinin linkteki haberi açıp tümüyle okumayabileceğini öngörmek durumundadır. Zira sosyal medyada işleyişin böyle olduğu herkesçe bilinen bir husustur; gazeteci görevini yaparken bu ortak bilgiyi gözetmek zorundadır. Diğer bir deyişle, sosyal medyadaki olağan akış düşünüldüğünde, çok sayıda kişi sadece ilgili başlığı ve görüntüleri görecektir. Başlık ise, haberden ayrı olarak bakıldığında, tek taraflı ve suçlayıcıdır, hatta öfkeye sevk edebilecek niteliktedir.
Nitekim Hasan Şimşek sosyal medya üzerinden sayısız hakaret ve tehdide maruz kalmıştır. Gazeteci nasıl haberini oluştururken ve yayımlarken Basın Meslek İlkeleri’ne uymak durumundaysa, sosyal medya hesabında da aynı ilkelere bağlı kalmalı, haber anonsunu yaparken sosyal medya kullanıcılarının yanlış algıya kapılmamasını ve istismara yönelmemesini sağlayacak ifadeleri seçmelidir.
Netice olarak;
1- Dalamanv İnternet Sitesi’nde yayımlanan ‘MHP İlçe Başkanından Şehit Babasına Darp’ başlıklı haberin Basın Meslek İlkeleri’nin ‘Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez’ şeklindeki 4’üncü maddesini ihlal ettiğine, oy çokluğu ile;
2- Ayrıca kullanılan haberin ‘MHP İlçe Başkanından Şehit Babasına Darp’ başlığıyla sosyal medya hesabından yanlış algı uyandıracak şekilde paylaşılmasının Basın Meslek İlkeleri’nin ‘Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez’ şeklindeki 4’üncü maddesini ihlal ettiğine, oybirliğiyle; karar verilmiştir.
Basın Konseyi Yüksek Kurulu bu ihlallerden ötürü Ethem Ersen hakkında “UYARI” kararı verilmesini uygun görmüştür.
İlk yorum yapan olun