BASIN KONSEYİ, YENİAKİT.COM.TR HAKKINDAKİ ŞİKÂYETTE ‘KINAMA’ KARARI VERDİ
YÜKSEK KURUL KARARI
DOSYA NO : 2022- 25
KARAR TARİHİ : 08.06.2022
ŞİKÂYET EDEN : Av. Erkan ŞENSES (Batman Baro Başkanı)
ŞİKAYET EDİLEN : A. İhsan KARAHASANOĞLU (yeniakit.com.tr Yazı İşleri Md)
ŞİKÂYET KONUSU :
YENİ AKİT gazetesinin internet sitesi YENİAKİT.COM.TR’de 06.05 2022 tarihinde yayınlanan “Batman Barosu şer yuvası!” başlıklı haberde Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği iddiasıyla şikâyette bulunulmuştur.
Şikâyetçi Batman Baro Başkanı Av. Erkan Şenses, Basın Konseyi’ne 18.05.2022 tarihinde yaptığı başvuruda, şikâyet edilen haberde Batman Barosu’na ‘şer yuvası’ denilerek iftira atılıp hakaret edildiğini iddia etmiştir.
Haberin eleştiri sınırlarının ötesinde Batman Barosu’nu aşağılama ve küçük düşürmeyi hedeflediği savunulan başvuruda, şikayet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 4’üncü maddesini ihlalden kınama kararı alınması talep edilmiştir.
UZLAŞMA ÖNERİSİ :
Şikâyet başvurusu, şikâyet edilen YENİAKİT.COM.TR Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Ali İhsan Karahasanoğlu’na 18.05.2022 tarihinde PTT aracılığı ile gönderilmiş ve posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.
Şikâyet edilen, başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiş ve taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.
GENEL SEKRETER GÖRÜŞÜ :
Şikâyet edilen haber YENİAKİT gazetesinin internet sitesi YEHİAKİT.COM.TR’de 06.05.2022 tarihinde “Batman Barosu şer yuvası!” başlığı ile yayınlanmıştır.
Spot olarak “Batman Barosu, terör örgütü PKK’nın siyasi kanadı HDP’li Ayşe Acar Başaran’a destek açıklaması yaptı” ifadesine yer verilen haberde, aynı zamanda şikâyetçi Batman Barosu’na kayıtlı avukat olan milletvekilinin fotoğrafı ve Batman Barosu tarafından yapılan açıklamanın kupürü de kullanılmıştır.
Haber metni, “Sözde polis memurunun kendisini tehdit ettiğini iddia eden HDP’li Ayşe Acar Başaran’a Batman Barosu destek verdi” flaşıyla, başına “Baro tarafından yapılan açıklamada”, sonuna da “ifadeleri kullanıldı” denilerek Batman Barosu’nun “Basına ve Kamuoyuna” başlıklı 6 paragraflık açıklamasının tırnak içinde aynen kullanılmasından ibarettir.
Genel Sekreterlik tarafından yapılan araştırmaya göre, haber yayınlanmadan bir gün önce (5 Mayıs 2022), Ankara’da HDP Genel Merkezi önüne siyah çelenk koyma eylemi yapılmıştır. PKK’ya giden çocuklarını kurtarmak için Diyarbakır’da ‘evlat nöbeti’ tutan aileler adına siyah çelenk konulması sırasında gerginlik olmuş; polis olduğu söylenen bir kişi, HDP Batman Milletvekili Ayşe Acar Başaran’a “Kes sesini, seni çivilerim” diyerek tehditte bulunmuştur. Güvenlik güçlerinin biber gazı kullanarak sonlandırdığı olayla ilgili bazı kişiler gözaltına alınmıştır. Aynı gün internet haber sitelerinde ve sosyal medyada, ardından televizyon haber bültenlerinde ve ertesi gün de gazetelerde ‘polisin milletvekilini tehdit ettiği’ vurgulanarak duyurulan olay geniş yankı uyandırmıştır. Başta muhalefet partilerinin sözcüleri olmak üzere birçok kuruluş yaptıkları açıklamalarda milletvekilinin ölümle tehdit edilmesine tepki göstermiştir.
Aynı zamanda avukat olan HDP Milletvekili Ayşe Acar Başaran’ın kayıtlı olduğu Batman Barosu da “Basına ve Kamuoyuna” başlıklı bir açıklama yaparak üyesine yönelik ölüm tehdidini kınamış ve ona destek vermiştir. Tamamen hukuki çerçevede kaleme alınan açıklamada olayla ilgili derhal soruşturma başlatılmasını talep edilmiş, milletvekiline ve TBMM’ye geçmiş olsun dileğinde bulunulmuştur. Şikâyet edilen YENİAKİT.COM.TR, bu açıklamayı gerekçe göstererek “Batman Barosu şer yuvası” başlıklı haberi yayınlanmıştır. Habere tepki gösteren 42 baro, destek açıklaması yaparak “Batman Baromuzun yanındayız. Basın Konseyi’ni göreve çağırıyoruz” demiştir.
Şikâyet edilen haberde bu bilgilerin eksikliği nedeniyle olayın ne olduğunun anlaşılmaması; okurun haber alma ve gerçeği öğrenme hakkının bir yana bırakılarak slogan başlıklarla yetinilmesi, yayın kuruluşu ile okuru arasındaki sorundur. Basın Konseyi Çalışma Kuralları ve Başvuruları Değerlendirme Usullerine göre Yüksek Kurul’un görevi, haberi nasıl yazacağını söyleyip format dikte ederek gazetecinin ifade özgürlüğüne müdahalede bulunmak değil; şikâyet edilen haberde Basın Meslek İlkeleri’ne uygunluk denetimi yapmaktan ibarettir.
Somut olayımızda YENİAKİT.COM.TR’de yayınlanan “Batman Barosu şer yuvası!” başlıklı haber şikâyet edilmiştir. Haberde, şikâyetçi Batman Barosu’nca yapılan bir açıklama konu edilmiştir; olay gerçektir, günceldir ve yayınlanmasında kamusal yarar söz konusudur.
Şikâyet edilen yayın kuruluşu, belli dünya görüşündeki okur kitlesine sahiptir ve o görüşe uygun yayın politikası izlemektedir. Şikâyetçi baronun yaptığı açıklamaya karşı çıkması, izlediği yayın politikasına göre yorumlayıp yayınlaması onun eleştiri ve ifade özgürlüğüdür. Ancak habere atılan “Batman Barosu da şer yuvası!” başlığı sorunludur. Barolar, her şeyden önce kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşudur. Yargının sacayağından biri olan savunmayı temsil eden avukatların üye olduğu saygın hukuk kurumudur. Şikâyet edilen haberde Batman Barosu’na “şer yuvası” ithamında bulunulmuştur.
Türk Dil Kurumu sözlüğünde ‘şer’ kelimesinin 1) Kötü eylem, kötülük. 2) Dince kötü sayılan yapılmaması gereken iş, hayırlı olmayan iş. 3) Yaramaz (halk ağzı) karşılıkları bulunmaktadır. Habere yapılan okur yorumlarındaki “Terör sevicisi barolar olmaz olsun”, “Acil kapatılması gerek”, “Destek sağlayana idam”, “Acil idam geri gelsin”, “Açıklamayı yapan baro yetkilileri teröre destek vermekten yargılanmalıdır” ifadelerinin yer alması, haberde Batman Barosu’na ‘kötülük yuvası’ denildiğinin kanıtıdır.
Haberde, İddia (savcı), Savunma (avukat) ve Karar (hakim) üçlü sac ayağından oluşan yargı kurumunun biri ayağı olan savunmayı temsil eden avukatların meslek örgütü baro itham edilmiş ve hedef alınmıştır. Batman Barosu’na ‘kötülük yuvası” denilerek iftira atılmış, hedef gösterilmiş, hakaret edilip aşağılanarak açıkça etik ihlalinde bulunulmuştur.
Açıklanan bu nedenlerle şikâyet konusu “Batman Barosu şer yuvası!” başlıklı haberde Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü maddesinin ihlal edildiği kanaatindeyiz. Şikâyet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 4’üncü maddesini ihlalden KINAMA kararı alınmasını öneririz.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, 08.06.2022 günü yaptığı toplantıda, başvuruyu görüşmüştür. Genel Sekreterlik raporunun okunmasının ardından Yüksek Kurul dosyanın müzakeresine geçmiştir.
Söz alan üyelerin tamamı, şikâyet konusu haberde etik ihlali olduğu ve kınama kararı alınması yönünde Genel Sekreterlik önerisini isabetli bulmakla birlikte, sunulan raporun ihlal edilen madde sayısı ve ihlal gerekçeleri bakımından yetersiz kaldığı konularında görüş birliğine varmıştır.
Baroların işleyişi hakkında bilgi veren hukukçu üyeler, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan baroların, yerine getirmekle mükellef oldukları asli görevlerinden birinin de üyelerinin haklarını savunmak olduğunu; şikâyet edilen haberde ise bu görevi yerine getirmenin suç olarak gösterdiğini vurgulamıştır.
Kaldı ki, Avukatlık Kanunu’nun 76 ve 95/21. Maddelerine göre barolar; hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını savunmak, korumak ve bu kavramlara işlerlik kazandırmakla görevlidirler. Dolayısıyla bu konularla ilgili bir hak ihlali duyumunun alınması halinde baroların gereken tepkiyi göstermeleri görevleri arasındadır. Bu kapsamda, şikâyetçi baronun, üyesi olan milletvekilinin bir polis tarafından ölümle tehdit edilmesi üzerine kınama açıklaması yapması Baronun görevi kapsamında değerlendirilmiştir.
Ayrıca haberde, bir yargı kararına dayanmayan birçok ithamın yer aldığına dikkat çekilerek, şikâyet edilenin kendini mahkeme yerine koyarak hüküm cümleleri şeklinde haber yazmasının gazetecilik meslek kurallarıyla bağdaşmadığı, bu tür haberlerin etik ihlali olduğu dile getirilmiştir.
Yüksek Kurul, haberde Basın Meslek İlkeleri’nin 4’üncü maddesiyle birlikte, 10’uncu maddesinin de açıkça ihlal edildiğinde birleşmiştir.
Müzakerenin tamamlanmasının ardından yapılan oylamada şikâyet edilen haberde Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişileri ve kuruluşları eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü;
“Yasaların suç saydığı eylemler, gerçek olduğuna inandırıcı makul nedenler bulunmadıkça kimseye atfedilemez” şeklindeki 10’uncu maddelerinin ihlal edildiği OY BİRLİĞİ ile saptanmış, yine OY BİRLİĞİ ile ‘KINAMA’ kararı alınmıştır.
SONUÇ: Şikâyet edilen YENİAKİT.COM.TR Yazı İşleri Müdürü Ali İhsan Karahasanoğlu hakkında, Basın Meslek İlkeleri’nin 4 ve 10’uncu maddelerini ihlalden OYBİRİLĞİ ile ‘KINAMA’ kararı alınmasına karar verilmiştir.
